RIVM; Hans Brug (vrz., zie o.a. email van 24/11/’25)
Centraal Bureau voor de Statistiek; Ruben van Gaalen
vanLoef Research Zoekt contact met (onbekende) deskundigen op het gebied van sterftecijfers/demografie/levensverwachting om kennis te kunnen delen. vanLoef Research stelt op basis van verschillende openbare (en open source) databronnen vast dat Nederland exceptionele oversterfte kent sinds 2020, het jaar van de uitbraak van het coronavirus. Regering en Tweede Kamer zijn op de hoogte (er is zelfs een brief van de Regering, zie link), maar kunnen de analyse niet weerleggen. Het demissionair kabinet verwijst naar het RIVM en het CBS.
Oversterfte leidt tot een dalende levensverwachting.
Uit de nieuwste cijfers van Eurostat blijkt dat Nederland het enige land in West-Europa is waar de levensverwachting is gedaald sinds 2019. Deskundigen van het CBS en het RIVM reageren niet op deze analyses. Het RIVM (dat eenmaal officieel reageerde, zomer ’24) reageert niet meer op verzoeken. NB vanLoef Research heeft het RIVM driemaal gewezen op onjuiste (te positieve) berichtgeving over de Levensverwachting bij geboorte en driemaal heeft het RIVM moeten corrigeren. Zonder openlijke rectificatie.
Universiteiten, noch andere onderzoeksinstituten laten van zich horen. De wellicht enige kwaliteitskrant die we nog hebben, de Volkskrant, betwist de analyse zonder steekhoudende argumenten.
Nederland heeft recht op het kennen van de waarheid!
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
1975 views (website & LinkedIn) – ‘Like’ o.a. Pieter Broertjes, Oud-hoofdredacteur de Volkskrant– tevens op Twitter/X
Poll over de Volkskrant – Uitslag
De poll is gehouden op Twitter en LinkedIn, de looptijd was 1 week. In totaal hebben ruim 1400 mensen de poll gezien. ‘Slechts’ 1,5% heeft daadwerkelijk een stem uitgebracht. Toch doet de Volkskrant er goed aan zich achter de oren te krabben. Driekwart van de respondenten (enkele accountants/auditors, enkele journalisten, meerdere zorgprofessionals) is het eens met de stelling “De Volkskrant ontbeert het vermogen om een integrale analyse van de gezondheidszorg te maken”.
De anonimiteit is gewaarborgd.
Poll op twitter/X, looptijd 1 week
De Volkskrant heeft goede vakjournalisten, maar is niet in staat om de belangrijke kengetallen (KPI's) van de zorg te analyseren/rubriceren en te duiden. Een ernstig gebrek. De Volkskrant ontbeert hierdoor het vermogen om een integrale analyse van de gezondheidszorg te maken.
18/11 – Nu ben jij aan zet, Pieter Klok! NB Laat je je leiden door het aantal ‘Likes’, ‘views’ of gaat het je echt om de INHOUD? – Like Pieter Broertjes
Vandaag, 18 nov., komt de Volkskrant met haar COMMENTAAR op de ouderenzorg in vervolg op het artikel in de krant van jl. zaterdag “Oud geleerd is zelf gedaan” (volkskrant.nl d.d. 17/11).
Links in drie screenshots het COMMENTAAR, rechts mijn reactie voor wat betreft de door de Volkskrant genoemde cijfers. De krant noem er twee: 1e) uitgaven 1 miljard minder dan begroot in de thuiszorg (‘wonderbaarlijk’) en 2e) uitgaven 700 miljoen minder dan begroot in de verpleeghuiszorg. Op beide getallen valt veel af te dingen. De 1 miljard zou weleens het gevolg kunnen zijn van het afknijpen door zorgverzekeraars, de 700 miljoen rijmt niet met een uitgavenstijging van 10% in de WLZ-instellingen (CBS). Dit slaat de bodem weg onder het COMMENTAAR.
Een COMMENTAAR dat verder nogal warrig is. Dat zorgverleners meer autonomie moeten krijgen is een waarheid als een koe. Maar ook – patiënten – tussen streepjes? Wat wordt hier bedoeld? Hebben patiënten nu dan te weinig inspraak? Oh nee, ‘de huidige generatie is gewend om hun lot in eigen handen te nemen’. Feit is dat de intramurale ouderenzorg tijdens de coronajaren een verschrikking voor velen is geweest. Dat nooit meer! Maar waar slaat die kop nu op? Vragen…
De ronkende, optimistische toon van het COMMENTAAR springt vooral in het oog. Hoe komt de krant bij een zin als ‘Hoopvol is dat het zorgstelsel de goede kant op lijkt te bewegen’? Het is mij als onafhankelijk (niet bezoldigd) zorgstelselexpert een compleet raadsel. Ter verduidelijking. Dat de samenleving overal in den lande reageert op de beperkte zorgcapaciteit met zelfhulpgroepen en dat jongere generaties doordrongen zijn van de ernst van de situatie en meer gaan mantelzorgen is natuurlijk fantastisch – en ook belastend, maar ja -, dat er slimme oplossingen komen is ook prachtig – hoe meer, hoe beter – en dat de groeiende groep vermogende families hun eigen ouderenzorg onderbrengen in luxueuze zorgvilla’s is ook handig, maar al deze ontwikkelingen rechtvaardigen geenszins dit op gebakken lucht COMMENTAAR van Pieter Klok. De cijfers deugen niet.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Twee nieuwe publicaties van het CBS i.s.m. het TNO en het AZW geven een cijfermatig inzicht in werkomstandigheden op de werkvloer die verzuimgerelateerd zijn. Beroepen in de gezondheidszorg springen in het oog. Het betreft de publicaties Bijna 1 op de 6 werknemers heeft stressvol werk (CBS/TNO) en Ziekteverzuim in zorg en welzijn blijft hoog – maar deze organisaties laten zien hoe het anders kan (AZW).
CBS/TNO hanteert een lijst van 90 beroepen in de economie (afbeelding):
Stressvol werk komt het vaakst voor in beroepen met veel directe verantwoordelijkheden en weinig regelruimte. In die banen moeten mensen hun taken vaak grotendeels uitvoeren volgens vaste instructies of protocollen. Van alle 90 beroepen is het percentage berekend van zeven aspecten van WERKDRUK (3 aspecten) en ZELFSTANDIGHEID (4 aspecten). Een hoge werkdruk is stressbevorderend. Omgekeerd is een lage zelfstandigheid stressbevorderend. Twee voorbeelden ter illustratie.
Koks scoren de hoogste werkdruk op het aspect ‘erg snel werken’, 61,2%
Kassamedewerkers scoren de laagste zelfstandigheid op het aspect ‘zelf beslissen’, 17%.
In de top10 van beroepen die het meest stressvol zijn staan vijf beroepen in de gezondheidszorg (!). Bovenaan staan de apothekersassisten, medisch praktijkassistenten staan op 3, artsen op 4, MBO-verpleegkundigen staan op 7 en gespecialiseerde (HBO-) verpleegkundigen staan op 9. In de top5 staan dus drie zorgberoepen (!!). Tabel CBS:
Het bewijst de juistheid van de stelling dat de gezondheidszorg de meest ongezonde bedrijfstak in de hele economie is. De zorg is letterlijk ziekmakend voor de zorgprofessionals in loondienst die het uitvoerend werk moeten doen.
Hier de tabel met de scores van de vijf zorgberoepen op de zeven aspecten. Apothekersassistenten leiden onder een zeer hoge werkdruk (3 aspecten: ze moeten a) erg snel werken, b) hebben heel veel werk en c) moeten ook extra hard werken), maar de zelfstandigheid is zeer beperkt, met als enig lichtpuntje dat ze enige ruimte hebben om zelf oplossingen te bedenken – maar die is wel minder dan normaal. Medisch praktijkassistenten hebben last van een (vrij) hoge werkdruk, maar hebben zeer weinig zelfstandigheid (4 aspecten: d)zelf beslissen; e) volgorde bepalen; f) werktempo bepalen; g) oplossingen bedenken). In de tabel kunt u ook de scores op alle zeven aspecten van artsen en de twee groepen verpleegkundigen lezen.
Conclusie AZW "Uit het CBS-onderzoek blijkt dat het hoge verzuim in zorg en welzijn gedeeltelijk samenhangt met de kenmerken van de werknemers in deze bedrijfstak: er werken relatief veel vrouwen en iets meer ouderen, groepen die gemiddeld vaker en langer verzuimen. Ook werknemers met een mindere ervaren gezondheid melden zich vaker ziek.
Daarnaast spelen arbeidsomstandigheden een belangrijke rol. Hoge werkdruk, lichamelijk zwaar werk, beperkte autonomie en blootstelling aan besmetting komen in zorg en welzijn vaker voor en hangen samen met vaker en langer verzuim. Toch blijft, ook na correctie voor deze factoren, het ziekteverzuim in zorg en welzijn hoger dan in andere bedrijfstakken. Dat wijst erop dat er ook andere factoren meespelen."
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
12.346 views video (2 kanalen); 230 Likes; 133 Reacties – Top10 (5) – er is duidelijk belangstelling bij geneeskundestudenten, de zorgprofessionals van de toekomst
“NL “De beste zorg van Europa?” Of het meest ondoelmatige stelsel? Volgens bestuurskundig socioloog Gijs van Loef is dat laatste het geval. We verspillen miljarden, laten patiënten te lang wachten en houden een systeem in stand waarin de mens tot consument is verworden. Zijn analyse van de oversterfte is confronterend: “Niet door vaccins, maar door een structureel zorginfarct.” Te weinig capaciteit. Overbelast personeel. En te veel tussenlagen die sturen, maar niet zorgen. Is het tijd voor een nieuw zorgstelsel — of vooral voor nieuw moreel leiderschap?”
Aldus directeur ErasmusMC Kjeld Aij.
“Onbegrijpelijk dat zorg niet veel meer aandacht krijgt in deze verkiezingsstrijd, zegt Gijs van Loef. De onafhankelijk zorgexpert (bestuurskundig socioloog) stort zich ruim 35 jaar met hart en ziel op deze wereld en omschrijft zichzelf als #systeemklokkenluider. Waar schuurt het? * De rijksoverheid schetst volgens Van Loef een te positief beeld, met teksten als: ‘De zorg in Nederland behoort tot de beste van Europa.’ Nederland heeft juist het meest ondoelmatige zorgstelsel van Europa, volgens The Lancet. Op de Baltische Staten en Oekraïne na. In #ToekomstZorg van #NieuweAnkers legt hij uit waarom we het meeste zorggeld van bijna alle landen verspillen. * Hij was in 2020 deelnemer aan ‘Lessons Learned’ van VWS, laat zich vaccineren ‘omdat het helpt’, maar ziet dat zijn kritische analyse van oversterfte weinig aandacht krijgt. De hoofdoorzaak is volgens hem ‘een constant zorginfarct.’ Op zijn platform Betrouwbare Zorgcijfers (website gijsvanloef.nl ) deelt hij zijn bevindingen. * De tussenwereld in de zorg heeft ongekend veel macht, zegt hij. De zorgverzekeraars en zorgkantoren; de inkopers; de ministeries en belangenverenigingen. In #ToekomstZorg vertelt hij hoe je die macht kunt doorbreken.”
Aldus programmamaker Nieuwe Ankers Paul van Liempt.
Terugkijkend merk ik dat het tempo soms hoog lag, afgewisseld door korte stiltes. Dit gaf een bepaalde dynamiek. De snelle publicatie was belangrijk vanwege de landelijke verkiezingen. Veel dank aan Paul van Liempt en Kjeld Aij voor het vertrouwen.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Onder de regie van de zorgverzekeraars – die daartoe bevoegd zijn – en dus NIET de rijksoverheid, is de capaciteit van de zorg tot op het bot gestript. Van alle soorten voorzieningen (mensen en middelen) is er een minimum beschikbaar. Van sommige zaken, zoals vaste huisartsen, geneesmiddelen en complexe ggz is er gewoon te weinig. De rijksoverheid ontbeert specifieke medische deskundigheid. De publieke gezondheidszorg (voorlichting, preventie etc.) is kaal geplukt door bezuinigingen van opeenvolgende kabinetten. En toen, begin 2020, kwam covid19.
De reactie van de regering was onsamenhangend, de communicatie niet logisch, het beleid dreef groepen mensen uit elkaar. De politiek ging van ‘opbouwen van groepsimmuniteit’ naar ‘sturen op IC-capaciteit’. Men had geen goed zicht op de harde cijfers (RIVM, GGD). De wetenschappen werden door de politiek in het veel te smalle OMT-keurslijf gedrongen. Het vaccinatiebeleid was ondoordacht en kwam te laat: Nederland was hekkensluiter in West-Europa. De cumulatie van het minimale capaciteit systeem en de pandemische zorgpiek leidde onvermijdelijk tot ten 1e uitgestelde zorg (diagnostiek en behandeling) en ten 2e infectie binnen het systeem (hoog ziekteverzuim zorgpersoneel). Het crisisbeleid van Rutte/de Jonge veroorzaakte maatschappelijke polarisatie en een dalend vertrouwen in de overheid. Pogingen om vanuit de rijksoverheid coördinatie tot stand te brengen faalden gedeeltelijk: Sywertgate, schoolvoorbeeld van misplaatste zorgcowboy-marktwerking binnen de Haagsche Beleidstorens. De spreiding van patiënten via het LCPS ging wel goed. Maar de zorgverzekeraars waren afwezig.
Uiteindelijk resulteerde dit tot een zorgstelsel dat door de bodem zakte, met de hoogste oversterfte van West-Europa en een achterblijvende levensverwachting tot op de dag van vandaag als resultante. En een ingestort vertrouwen in de overheid en de politiek.
Terugkijkend merk ik dat het tempo soms hoog lag, afgewisseld door korte stiltes. Dit gaf een bepaalde dynamiek. De snelle publicatie was belangrijk vanwege de landelijke verkiezingen. Veel dank aan Paul van Liempt en Kjeld Aij voor het vertrouwen.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
49 views website (<1785 LinkedIn) – GEEN REACTIE RIVM
In de nieuwsbrief van het RIVM van 25 sept. staat onder andere een link naar nieuwe informatie over de Levensverwachting bij geboorte. In een drietal samengestelde afbeeldingen van screenshots laat ik delen van de webpagina’s van het RIVM zien en vergelijk deze informatie met eerdere pagina’s en webpagina’s van Eurostat die twee weken eerder op 11 sept. zijn gepubliceerd. In de afbeeldingen staat commentaar in rood en er zijn enkele pijlen ingetekend.
1 De Levensverwachting bij geboorte
Links: screenshot (uitsnede) webpagina RIVM – Rechts: screenshots webpagina internationaal met internationale ranglijst van 2023, die gewijzigd is op mijn verzoek.
RIVM, waarom rectificeert u niet? U heeft driemaal de statistieken van de Levensverwachting op mijn instigatie moeten aanpassen. Zie eerdere correspondentie en publicaties.
2 De ontwikkeling van de Levensverwachting in de afgelopen (corona-)jaren
Links: RIVM – Rechts: Eurostat
RIVM, kunt u toelichten waarom u afwijkt van Eurostat? Eurostat is objectief en meer volledig en de informatie van Eurostat was al bekend voordat u publiceerde. U wekt opnieuw de indruk geen objectief beeld van de ontwikkeling van de Levensverwachting te schetsen…
3 Voorspelling van de toekomstige Levensverwachting
Links: RIVM – Rechts: Eurostat 2019 (boven) en 2024 (onder), internationale ranglijst.
RIVM, kunt u uitleggen waar uw verwachting van een doorstijgende levensverwachting op gebaseerd is? Er zijn sinds 2010 meerdere ‘kniks’ in de stijgende lijn waar te nemen. En Nederland zakt steeds verder op de internationale ranglijst. Vanwaar uw ‘optimisme’?
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
9.660 views (website & LinkedIn: zie daar voor de discussie) – Top10 publicaties (7)
Meelezers en andere reacties
oa. 282 hoogleraren, 140 ambtenaren minVWS
Greatly appreciated, It’s really an issue that the Dutch health system hardly is able to adequately adapt to the changing needs and context of society – Nick Guldemond, Professor Healthcare & Public Health
Met dank aan Gijs van Loef – Armand Girbes in de Balie
Publicatie (augustus 2025): Global, regional, and national health-care inefficiency and associated factors in 201 countries, 1995–2022: a stochastic frontier meta-analysis for the Global Burden of Disease Study 2023
Illustratie: Nederland heeft het meest ondoelmatige zorgstelsel van heel Europa, uitgezonderd de Baltische Staten en Ukraine. Oftewel, we verspillen het meeste zorggeld van alle landen (m.u.v. de genoemde), geven het geld uit aan de verkeerde zaken. Gemeten op basis van Health-adjusted Life expectancy (HALE) en de bruto zorguitgaven.
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Voor de derde keer binnen nog geen anderhalf jaar is deze poll gehouden. Daar is natuurlijk alle reden toe: de kritische analyse van de oversterfte wordt door niemand betwist. Hoezeer ik mijn best ook doe om reactie, tegenspraak, kritiek uit te lokken. Inderdaad, juist ook binnen wetenschappelijke(re) kringen. De poll is gehouden op LinkedIn (stemmen blijven anoniem), twitter en mastodon.
Strikt genomen is het niet zo dat Nederland niet geïnformeerd is. De bewindspersoon VWS heeft op verzoek van de kamercommissie VWS gereageerd op het rapport van vanLoef Research. Daar is vervolgens ook weer een reactie van vanLoef Research op gepubliceerd. Dit ligt nu weer bij de kamercommissie. Men is voornemens een nieuw debat oversterfte te houden, maar dit is nog niet ingepland. En inmiddels is het kabinet gevallen en zijn nieuwe verkiezingen in aantocht. Maar alle media volharden in zwijgzaamheid.
Uitslag poll augustus ’25
De poll liep een week op LinkedIn (vanaf 5/8) en is later uitgezet op twitter/X en mastodon. De resultaten zijn samengevat in de eerste tabel. In totaal zijn 126 stemmen uitgebracht, waarvan 2/3e op LinkedIn (84 op 126). Mijn bereik op twitter (X) is inmiddels erg klein (aangepaste algoritmen?) en het bereik op Mastodon is zelfs minimaal – ik doe ook geen moeite op dat platform. Op LinkedIn hebben ca. 4500 personen de poll gezien (4 reposts), op twitter waren er 700 weergaven en 7 reposts. Uitkomst:83,3% van alle respondenten vind het een groot probleem dat Nederland niet geïnformeerd wordt over de oversterfte.
Op LinkedIn zijn commentaren gegeven die er geen doekjes om heen winden, zie de screenshot van enkele reacties (NB 2 personen met een PhD in de zorg).
Eerdere polls
De poll is twee maal eerder gehouden op LinkedIn, in maart ’24 en mei ’25. Er was beide keren vrijwel geen respons, 20 respectievelijk 19 stemmen, maar dezelfde uitslag. In ’24 zei 90% “Dit is een groot probleem!”, in ’25 was dit 84%. Op twitter/X was het bereik in maart ’24 wel wat groter, maar de uitslag vrijwel hetzelfde (87,3% zei “dit is een probleem”; 142 stemmen, 3071 weergaven).
Interpretatie uitslag
Ik ben geen statisticus maar heb wel gevoel voor cijfers. De nieuwe poll bevestigd wat de eerdere polls al zeiden: tussen de 80% en 90% van de respondenten vind het een groot probleem dat Nederland niet geïnformeerd wordt over de oversterfte. De uitslag is representatief. De doelgroep van de polls zijn mensen die betrokken zijn bij de zorg, mensen met verstand van zaken. ‘Oversterfte’ is geen gemakkelijk onderwerp en al helemaal niet sexy. Op twitter worden mijn tweets gezien door verschillende VWS-doelgroepen. Bij de verschillende polls op LinkedIn zijn steeds hoogopgeleide zorgwerkers gericht benaderd, waaronder verschillende personen met landelijke media bekendheid. De influencers van de gezondheidszorg, derhalve. Men weet ervan, dat de meesten niet willen stemmen is een probleem, maar doet niets af aan het belang van de uitslag. Zie ook de afbeelding van LinkedIn hierboven. De tabel geeft de achtergrond van stemmers op LinkedIn.
Minstens 52,4% van de respondenten werkt in, of aan de zorg. Zeven hoogleraren hebben gestemd (ruim 8% van de stemmers op LinkedIn is hoogleraar), er zijn zeker 16 stemmers met een PhD (19% van de stemmers op LinkedIn heeft een PhD). Ook bij deze zeer hoog opgeleide groepen (hoogleraren; PhD) zien we dezelfde stemverhoudingen terug. Zo zegt ruim 81% van de PhD’s: “Een groot probleem!”.
Een bloemlezing van enkele reacties op de analyses van de oversterfte en de achterblijvende levensverwachting. Van nieuw naar oud. Met enkele links naar publicaties waarin deze reacties eerder zijn opgenomen. De oudste commentaren zijn van januari 2024 bij het verschijnen van ‘Oversterfte in Nederland in Europa‘. Onder deze commentatoren zijn zeven hoogleraren en zeker tien PhD’s (hoeveel precies, doet het er eigenlijk toe?). Likes, reposts e.d. op LinkedIn en andere social media niet meegenomen.
It’s really an issue that the Dutch health system hardly is able to adequately adapt to the changing needs and context of society – Nick Guldemond, Professor Healthcare & Public Health
Heel goed, Anne Laning, dat je dit mede onder verwijzing naar Gijs van Loef opnieuw onder de loep neemt. – Willy Spaan , Professor Emeritus Virology and former chair of JBZ, LUMC and NFU.
De hoogste oversterfte (in principe het eindpunt van gezondheidszorg) betekent dat je onze gezondheidszorg en de organisatie daarvan ter discussie zou moeten stellen. Dat is problematisch vanwege de vele en grote financiële belangen. Partij ideologie van mn VVD verhinderd fundamentele veranderingen. – Herman Suichies, oud huisarts (PhD)
De oversterfte schreeuwt om een verontwaardiging, daad, actie maar daar zijn wij niet goed in. Liever een beetje pappen en nathouden. – Kees Gaemers
Ik zie je berichten over de oversterfte en achterblijvende levensverwachting voorbij komen. Voor mij zijn dat inzichten die ertoe hebben geleid dat mijn boek, lang uitgesteld, er toch is gekomen – Danka Stuijver, huisarts en columnist de Volkskrant(boek: Dit kost ons de zorg; PhD)
(2e) Het krijgt opvallend weinig aandacht en dat is op zijn zachtst gezegd bizar; (1e) Geef ze een lesje Gijs – Armand Girbes, Professor Intensive Care Medicine & Clinical Pharmacologist (boek: Zieke Zorg)
‘Kritische analyse: Het falende Nederlandse zorgstelsel en de rol van de journalistiek’ – Edward Kriek, huisarts met 35 jaar werkervaring
Goed gedaan Gijs ! Bizar dat we dit zelf kunnen uitrekenen met HMD, en tegelijkertijd voor de verschillende strategische groepen, zoals je in een plaatje hebt laten zien. Enfin, de conclusie is/wordt: NL is ca. de slechtste in de benchmark – Peter Spitters, Alle Burgers
Goed zo Gijs. Knap gedaan. Nu nog zien of deze aangenomen motie ook uitgevoerd wordt – Ellen van der Leeden
Top Gijs, helaas heb ik niet veel vertrouwen in het antwoord dat moet worden gegeven. Ik vraag mij in gemoede af hoe het is te voorkomen dat de Nederlandse burger opnieuw met een kluitje in het riet wordt gestuurd of zo je wilt, opnieuw wordt belazerd. Kennelijk spelen er grote belangen en is de integriteit daaraan ondergeschikt – Dick van der Zon, oud directeur Accountantsdienst Amsterdam
Mijn complimenten Gijs voor het onder de aandacht blijven brengen van de oversterfte sinds 2020 – John Jacobs, medical data scientist en immunoloog (PhD)
U heeft preciezer gerekend dan wij (…) We gaan kijken hoe we dit aan kunnen passen en zo snel mogelijk een nieuwe grafiek publiceren – RIVM
Deze analyse van Gijs over de oversterfte sluit de vaccins als reden toch wel uit – Ad Huizer
Thank you very much for your figures. They are very informative and striking – Domantas Jasilionis (MPIDR), member of the HMD executive board, country expert, lead researcher
Goed artikel. Hulde voor jou. Het is feitelijk gebracht en daar kan men niet om heen. Ik had natuurlijk al min of meer inzage gehad, maar dit geheel is sterker dan de aparte onderdelen. – Ben Zegers, emeritus hoogleraar Pediatrische immunologie
Hoe lang duurt dat zwijgen, het ontkennen – Astrid Odile de Visser, directeur-bestuurder in de zorg
De grote landelijke kranten lijken heel terughoudend mbt informatie die niet van de geijkte instituties komt. Dat is nogal een verbeterpuntje, want ook de instituties horen tot de staat die door de journalistiek gecontroleerd hoort te worden – Marie Thérèse Woltering
Prima Gijs, ik hoop dat de Volkskrant de uitdaging oppakt, maar heb daar verder weinig vertrouwen in, gezien hun relatie tot VWS en RIVM. (…) En de media blijven dit verzwijgen op last van onze overheid, even als de meer dan 700.000 langdurig zieken die niet kunnen werken, zie cijfers de Volkskrant – Guus Brugman
Een juridisch opgeleide politicus die probeert om zorgprofessionals en wetenschappers te overtuigen van zijn gelijk inzake marktwerking in de zorg. Daar zijn we nu wel een keertje klaar mee Arno Rutte. Stop er nu maar mee, je wordt door Gijs de oren gewassen – Roel Fresow, plastisch chirurg
Goed dat je het geactualiseerd hebt, het sluit aan bij mijn eerdere conclusie over de periode oktober 2021 t/m juli 2022 – Anne Laning, toezichthouder, internal auditor, PhD onderzoeker en docent
Het is toch op zijn minst merkwaardig dat het Ministerie van Volksgezondheid deze publikatie niet omarmt. Uit deze publicatie blijkt onomstotelijk dat vaccinatie zinvol/aanbevelenswaardig en dat het de volksgezondheid dient. Dat raakt de missie van het Ministerie van Volksgezondheid. Of heeft het Ministerie van Volksgezondheid een geheime agenda en wil het aldus kosten besparen door het sterftecijfer zoveel mogelijk te laten stijgen? – Dick van der Zon
“Het klopt dat de positie van Portugal tijdelijk verkeerd heeft gestaan op de pagina. Dat heeft u scherp gezien” – Hans Brug, directeur-generaal RIVM
Het is zeer te betreuren en feitelijk onacceptabel dat het RIVM in haar publicaties kennelijk ‘niet integer’ en ‘niet transparant’ gedrag vertoont. De kernwaarden van de RIVM zijn: “Deskundig, betrouwbaar en onafhankelijk”. Het in haar publicaties getoonde gedrag is in strijd met de kernwaarde “betrouwbaar”, ook wordt ernstig afbreuk gedaan aan de kernwaarde “onafhankelijk”. Ik adviseer de Algemene Rekenkamer onderzoek te doen vanwege de ernst hiervan– Dick van der Zon
Als je het verhaal leest, dan hoop je stilletjes dat het over een ander land heel ver weg ergens achter de Oeral gaat. Maar nee, we zijn het zelf – Jaap van den Heuvel, interim CEO St. Maartenskliniek en emeritus hoogleraar Healthcare Management, tevens columnist
Dank Gijs, belangrijk werk! – Robert Kreis, gepensioneerd chirurg en emeritus hoogleraar Brandwondenzorg VUmc, tevens columnist
Gijs heeft werkelijk onnavolgbaar werk verricht. En er ligt niemand wakker van – Caren Kunst, zorgverlener in de palliatief terminale zorg
Met uitgebreide analyses zet Gijs alle coronafeiten nog eenmaal op een rij. Ik kijk uit naar de reacties van de vele deskundigen die ons land inmiddels rijk is. Hopelijk kunnen we nu eindelijk de rijen eens sluiten – Jaap van den Heuvel
De tussenwereld met macht: klopt als een bus. Ik noem dit het mesoniveau, vaak met, vaak zonder gelegitimeerde macht; met lobbykanalen, attitude, eigen belangen, vaak met goede bedoelingen, soms met het oog op volksgezondheidsdoelen, maar niet gebonden door een gemeenschappelijke visie. Tijd voor regie door een democratische instantie. Maar daar hebben we eerst een commissie voor nodig. Duurt weer een paar jaar. - Robert Mouton, hoofdredacteur Nieuwsbrief Zorg en Innovatie
De grote vraag is – gezien de verkiezingen @2eKamertweets – of de dijken tussen de gesloten subwerelden van de zorg nu toch gaan doorbreken, of dat ze stand blijven houden. De klassieke media hebben een grote verantwoordelijkheid. Het @ADnl doet zijn best.https://t.co/FPzi60H3wXpic.twitter.com/nDe5H3lLls
'Kritische analyse: Het falende Nederlandse zorgstelsel en de rol van de journalistiek' - Edward Kriek, huisarts met 35 jaar werkervaring
Hoe komt het dat de aanhoudende, extreme oversterfte geen nieuws is?! Waarom gaat het in de media steevast over toekomstige personeelsschaarste in de zorg, terwijl het arbeidstekort nu al enorm is? Waarom bagatelliseert het CBS de sterfte?1 En hoe komt het dat het RIVM blijft aanrommelen met de statistieken van de levensverwachting, zonder dat een haan ernaar kraait?2 Het zijn vragen over belangrijke kengetallen van de zorg – Key Performance Indicators – die ik mijzelf al geruime tijd stel. Het gaat hier namelijk om bewezen feiten. Ik ben niet de enige die zich dit afvraagt.
Wat evenmin de aandacht van de media heeft is dat langzaam maar zeker de marktwerking in de zorg wordt teruggedrongen. Het gebeurd in de acute zorg (het samenspel tussen 1e- en 2elijnszorg, huisartsen(-posten) <> SEH ziekenhuizen), maar ook in de gespecialiseerde ggz en de jeugdzorg neemt de landelijke overheid de regie meer in handen.3 Het wordt niet opgepikt door de landelijke media, die zeker 15 jaar lang opeenvolgende bestuurders hebben laten vertellen dat de gereguleerde marktwerking de beste vorm is. De uitspraak van voormalig premier Mark Rutte ligt nog vers in het geheugen: “We hebben de beste zorg van de wereld”. De fundamentele koersverandering van de mammoettanker van de zorg is kennelijk nog niet in het vizier.
Bij zijn afscheid als hoogleraar intensive care schreef Armand Girbes het boek ‘Ziek zorg’4. Het is een doorwrochte aanklacht tegen een falend zorgsysteem, waarin de patiënt uit beeld verdwenen is. Er is wel aandacht in de media, maar het haalt niet het landelijke nieuws. Misschien is het marktfalen in de zorg inmiddels voor iedereen wel duidelijk en is het daarom geen nieuws meer. Het falen van de marktgedreven zorg is door mij beschreven en cijfermatig onderbouwd al voordat het coronavirus zich aandiende.
Er is kennelijk iets bijzonders aan de hand met de gezondheidszorg, iets wat in geen enkele ander deel van het publieke domein speelt5: De zorg bestaat uit gesloten deelwerelden. Het zijn drie ‘subwerelden’ die een eigen leven leiden, die vooral in zichzelf gekeerd zijn met een interne dynamiek en die weinig tot geen onderlinge verbindingen hebben. Het maakt de zorg als geheel bijzonder complex en niet alleen voor de leek, maar ook de professional in de zorg vrijwel niet te doorgronden. Ter illustratie:
De drie gesloten subwerelden
We nemen de drie subwerelden door.
De binnenste wereld vormt het hart van de zorg (‘In de Zorg’), van huisarts tot en met ziekenhuiszorg, thuiszorg, apotheek, publieke gezondheidszorg. Maar ook de medische wetenschap, kennisdeling, media en communicatie. Op LinkedIn zijn veel zorgverleners actief, er zijn podcasts etc. Het boek van Girbes is een cri de coeur uit de binnenwereld.
In de tussenwereld (‘Aan de Zorg’) zit de samengebalde macht die de zorg bestuurt, reguleert, financiert, controleert, evalueert. De overheid in brede zin: het ministerie VWS (Rijksoverheid), de NZA, het Zorginstituut, de Inspectie GJ en de andere toezichthouders en de gemeenten (inkopers WMO, Jeugdzorg). Maar ook de marktpartijen in al hun verscheidenheid, waaronder de zorgverzekeraars en zorgkantoren als inkopers van de zorg met een wettelijke status. Verder: de belangenorganisaties van zorgverleners, van de academische ziekenhuizen tot en met de huisartsen en de verpleegkundigen, enzovoorts. De talrijke bestuurlijke verbanden. Maar ook de private belangenclubs hebben zich er genesteld. Het is teveel om op te noemen. Wezenlijk is dat deze tussenwereld een ijzeren greep heeft op de daadwerkelijke zorgverlening – in de binnenwereld. De ‘beheerskosten’ zijn enorm.6 En de tussenwereld beschikt over eigen media.7 De marktgedreven zorg zit in de haarvaten van de tussenwereld. Informatie is versnipperd. De genoemde kengetallen worden niet opgepikt. Medisch Contact, Zorgvisie e.d. zijn niet geïnteresseerd. Zijn de harde outcome-cijfers een bedreiging voor de status quo?
En dan is er de buitenwereld, de maatschappij. Onze samenleving met ruim 18 miljoen inwoners, waarin bijna iedereen wel eens patiënt is, velen maar een enkele keer, maar ook velen met enige regelmaat en de minder gefortuneerden onder ons permanent, zoals chronisch zieken en mensen die voor het leven gehandicapt zijn. Ieders’ individuele positie bepaalt hoe we tegen de zorg aankijken. Het maakt dat ‘de zorg’ niet in (eenvoudige) schema’s en kengetallen te vatten is, waar dit wel mogelijk is in alle andere publieke domeinen. Uitgezonderd uiteraard de kosten, die hebben we altijd scherp in beeld.8 De buitenwereld heeft haar eigen media landschap, maar hier is zorg gewoon een thema, net als wonen of migratie. De complexiteit van de zorg en het gebrek aan scherpe kengetallen zorgt ervoor dat landelijke media vooral aandacht hebben voor ‘primeurs’ (wetenschappelijke doorbraken) en de beschrijving van individuele gevallen met een hoog emotioneel gehalte.
De politieke wereld
In de politieke wereld zouden de subwerelden van de zorg bij elkaar moeten komen. Er zou een gedeelde waarheid moeten zijn van feiten en cijfers, een harde ondergrond, op basis waarvan het politieke debat gevoerd kan worden over wat zorg is, hoe het geregeld is en wat het mag kosten. Maar dit is theorie. Die harde ondergrond, de gedeelde waarheid, die ontbreekt. En dat is een groot probleem. Met de volgende verkiezingen weer in aantocht.
Doel van het zelfstandig onderzoek van vanLoef Research
Mijn positie is in de buitenwereld. Daar doe ik zelfstandig onderzoek naar het zorgstelsel en output-kengetallen. Want dat is kennelijk hard nodig. Kritische analyses worden niet opgepikt in de binnenwereld. Kritiek wordt al gauw geïnterpreteerd als kritiek op zorgverleners. Maar dat is natuurlijk niet zo. Mijn kritiek richt zich op het stelsel, ik richt mijn pijlen op de tussenwereld van beleid en bestuur, het is systeemkritiek. Een groot deel van de binnenwereld is net als de bestuurlijke tussenwereld in zichzelf gekeerd. In de binnenwereld hebben medisch specialisten het nog steeds over de EHCI-index, maar die graadmeter van consumentenvertrouwen in de zorg is al lang achterhaald.9 Er is klaarblijkelijk een enorme kennislacune over het presteren van de zorg, in de zorg en in de samenleving. (Ik vermoed dat er wel een beeld is in de tussenwereld) Het plaatst een vraagteken bij de rol van de bestuurlijke wetenschap die de systeemanalyses, cijfers en kengetallen zou moeten leveren.10 Maar daarin schromelijk tekort schiet. Mijn hoop is nu gevestigd op de politiek. De oversterfte analyse is geagendeerd voor een toekomstig commissiedebat. Wordt dat voor of na 29 oktober?(!)
Girbes, Zieke zorg – De uitverkoop van de Nederlandse gezondheidszorg 2025 ↩︎
definitie van het publieke domein: de collectieve financiering, wetgeving en organisatie/structurering van de beschikbaarheid van publieke voorzieningen, waarbij (delen van) de uitvoering door marktpartijen kan plaatsvinden ↩︎
Jeurissen et al, Verkenning naar faalkosten in de Nederlandse gezondheidszorg 2022 ↩︎
denk bijvoorbeeld aan Zorgvisie en Skipr en de publicaties van de belangenorganisaties ↩︎
zie de Rijksbegroting (tot voor kort bestond er het Budgettair Kader Zorg) ↩︎
uitzondering vormt de analyses van Jeurissen en Maarse, die inmiddels ook het falen van de marktwerking hebben geduid, zie The market reform in Dutch health care: Results, lessons and prospects 2021 en Healthcare reform in the Netherlands: after 15 years of regulated competition 2024 ↩︎
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Enkele referenties/verwijzingen
23 juli 2025 – Branche-organisatie ActiZ (Aandezorg: “ActiZ werkt in deze uitdagende tijd aan het mogelijk maken van goede zorg voor kwetsbare ouderen en chronisch zieken”) constateert dat er meer ouderen overlijden dan verwacht obv. eigen onderzoek naar krimpende wachtlijsten voor verpleeghuizen… https://www.actiz.nl/minder-wachtenden-en-minder-volle-bezetting-dat-vraagt-om-duiding
Excess Mortality Ranking 2025 E14(baseline 2016-2019) – 3e versie
Vandaag publiceert Eurostat de cijfers t/m de maand september. Cijfers NL zijn t/m augustus (8 maanden). Nederland behoudt de koppositie met een oversterfte van ca. 13,5%, een iets lager getal dan bij de vorige versie (13,92%). Drie landen zijn wat dichterbij gekropen met cijfers rond de 9,5% excess mortality, de Scandinavische landen Noorwegen en Finland, en Portugal. Het verschil met Nederland bedraagt echter nog steeds vier volle procentpunten in ons nadeel! Best Benchmarkland België scoort een respectabel lage 3,33% oversterfte. NB Ook Zweden o.b.v. 8 maanden.
NEDERLAND HEEFT DE GROOTSTE OVERSTERFTE VAN WEST-EUROPA SINDS CORONA - DIT IS AL EERDER VASTGESTELD EN HET WORDT STEEDS OPNIEUW BEVESTIGD O.B.V. NIEUWE DATA.
16 sept. 2025
Excess Mortality Ranking 2025 E14(baseline 2016-2019) – 2e versie
De de uitkomst van de update van de eerste versie van de EMR is schokkend. De Nederlandse cijfers van het eerste kwartaal zijn meer dan verdubbeld. Zie de tabel hieronder: opgetelde percentages eerste kwartaal van 21,6 naar 47,7%. Op basis van 5 maanden -er is nog geen cijfer van juni- komt Nederland uit op een oversterfte van maar liefst 13,9%, dat is meer dan vijf-en-een-half procentpunt meer dan Finland, dat op 8,22% komt.
Duitsland en Frankrijk zijn t.o.v. de eerste versie teruggezakt naar de derde, respectievelijk de vijfde plaats in een brede middengroep van landen met oversterftecijfers die liggen tussen de 4% en ruim 8%. België heeft het laagste cijfer: 4,12%. Zweden komt op 0,67% en heeft dus vrijwel geen oversterfte, terwijl Italië en Zwitserland (o.b.v. 4 maanden) ondersterfte rapporteren. De cijfers zijn nog indringender als de gehele periode vanaf 2020, het jaar van de corona uitbraak, in ogenschouw wordt genomen (zie 1e verwijzing/link).
grafiek met rangorde, met dank aan John Jacobs (medical data scientist en immunoloog) – Platform Betrouwbare Zorgcijfers
Reacties van vier hoogleraren (anoniem)
“Je kan het je bijna niet voorstellen dat Nederland zo slecht presteert”, aldus een hoogleraar in het ziekenhuisbestuur. “Oeps! Eurostat is in mijn ervaring heel betrouwbaar omdat het CBS data zijn”, aldus een hoogleraar in de medische gezondheidszorg. “Het is om moedeloos van te worden dat het niemand ene moer interesseert”, aldus een andere bekende hoogleraar in de medische gezondheidszorg. “Pfff, veel hoor”, aldus een hoogleraar 1e lijn medische gezondheidszorg
Voorafgaande poll op LinkedIn
1e versie EMR 2025
Dit is de eerste versie van de Excess Mortaliy Ranking (EMR)van 2025 van alle landen van West-Europa met meer dan 5 miljoen inwoners, de E14. In eerdere versies ontbrak Ierland. De cijfers zijn op basis van de eerste drie maanden. We zien dat in het eerste kwartaal de oversterfte het hoogste is in Frankrijk, 8,7%, gevolgd door Duitsland, 8,33% en Nederland, 7,2%. 16 September update!
NB In de EMR 2025 o.b.v. Ourworldindata (baseline 2015-2019) heeft Nederland de hoogste oversterfte.
De excess mortality (oversterfte) is per land berekend door het optellen (+%) en aftrekken (-%) van de maandpercentages van de sterfte, gedeeld door het aantal maanden. De cijfers van Eurostat zijn de brondata. De uitkomst is het oversterfte-, dan wel ondersterfte percentage. De tabel Excess Mortality Ranking E14 is een exacte weergave van Eurostat (zie grafiek hieronder) in de vorm van een staafdiagram.
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Een grote meerderheid, 87%, is van mening dat het RIVM iets heeft uit te leggen. Daarbij is 57% van mening dat het RIVM moet rectificeren.
De poll op LinkedIn is afgelopen. Er zijn 23 stemmen uitgebracht bij 1647 views. Stemmen is anoniem. Door een technische fout – die ik niet begrijp – lijkt het erop alsof mijn polls vrijwel geen bereik hebben op LinkedIn, dit blijkt ook uit eerdere polls. Dat is vervelend.1
Desalniettemin is de uitslag van deze poll ook bij dit klein aantal stemmen veelzeggend en – laten we eerlijk zijn – tamelijk schokkend. Stemmers zijn hoog opgeleid (de vraag is of dat relevant is?), betrokken bij de zorg en ze volgen mijn publicaties. Er is geen sprake van persoonlijke beïnvloeding, dat heeft überhaupt geen zin. Mensen denken en oordelen zelfstandig.
Op 26 juni 2025 heb ik mijn identiteit geverifieerd op LinkedIn. Wellicht is de oorzaak van het slechte bereik dat ik ten tijde van de poll nog geen verified user was. NB Ik ben ook een free-rider. ↩︎
Begeleidende tekst
Het RIVM National Institute for Public Health and the Environment toont al jaren een gunstiger beeld van de Levensverwachting bij geboorte dan de cijfers rechtvaardigen. In het afgelopen jaar heeft het RIVM driemaal fouten in grafieken (statistieken) van de Levensverwachting bij geboorte moeten bijstellen op instigatie van vanLoef Research. Dit alles is gecommuniceerd aan het RIVM. Het RIVM heeft dit erkend en gecorrigeerd, zonder openbare rectificatie. In alle gevallen gaf het RIVM een rooskleuriger beeld van de levensverwachting bij geboorte dan de cijfers toelaten.
Een grote meerderheid, 87% (!), vindt dat het RIVM iets heeft uit te leggen. Daarbij is 57% van mening dat het RIVM moet rectificeren.
De 3 fouten van het RIVM die ze heeft gecorrigeerd op mijn verzoek
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Bijgaand stuur ik u - na peer review van vier deskundigen- de reactie op de Beslisnota en brief van de staatssecretaris VWS over het rapport ‘Waarom is de oversterfte in Nederland zo hoog?
De oversterfte is in Nederland na corona aanzienlijk hoger dan in andere West-Europese landen, terwijl de relatieve levensverwachting gedaald is. Ook is het ziekteverzuim sinds corona toegenomen, vooral in de gezondheidszorg. Dit wijst allemaal op een grotere impact van corona op de gezondheid en de economie in Nederland, dan in de andere genoemde landen.
De kengetallen/Key Performance Indicators (oversterfte; levensverwachting bij geboorte; ziekteverzuim en arbeidstekort in de zorg) worden onvoldoende in beeld gebracht door het RIVM en het CBS.
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Reactie van vanLoef Research is na peer review op 28 mei verstuurd naar de Kamercommissie.
Lezerspubliek
Hier het oorspronkelijke onderzoeksrapport van vanLoef Research (link), de Beslisnota en de brief van de staatsecretaris VWS, het besluit van de Kamercommissie en de reactie van vanLoef Research op het standpunt van de regering. In chronologische volgorde.
Citaat staatssecretaris: "Daarbij geeft u aan dat u erop vertrouwt dat u bijvoorbeeld door het RIVM, het CBS, Lareb en/of de Gezondheidsraad wordt geïnformeerd als er opvallende trends zijn waar kennis genomen van zou moeten worden" (Beslisnota).
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Enkele recente analyses en cijfers, na het verschijnen van het initiële rapport
EMR 2025 – E14 (2e versie)
Niet gerectificeerde, maar wel gecorrigeerde fouten van het RIVM
Het RIVM toont al jaren een gunstiger beeld van de Levensverwachting bij geboorte dan de cijfers rechtvaardigen. In het afgelopen jaar heeft het RIVM driemaal fouten in grafieken (statistieken) van de Levensverwachting bij geboorte moeten bijstellen op instigatie van vanLoef Research. Dit alles is gecommuniceerd aan het RIVM. Het RIVM heeft dit erkend en gecorrigeerd, zonder openbare rectificatie. In alle gevallen gaf het RIVM een rooskleuriger beeld van de levensverwachting bij geboorte dan de cijfers toelaten.
RIVM: OP LINKEDIN BEKIJKT U MIJN PROFIEL OM DE ZOVEEL DAGEN: op 24/4, 12/5, 17/5, 24/5, 27/6… MAAR U LAAT NIETS MEER VAN U HOREN.
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Het is belangrijk dat ik mijn kritiek op het RIVM door de jaren heen op een rij zet. Hierbij. Het zijn 12 berichten op mijn website. Begin in 2016.
Het maakt de lezer duidelijk – nu ik er ook zelf op terugkijk – dat het instituut in (bijna) het afgelopen decennium NIETS heeft geleerd van mijn kritiek op haar berichtgeving over de Levensverwachting bij geboorte. Steevast wordt die beter, hoger voorgesteld dan het is. Pas in 2024 werd er überhaupt gereageerd. Maar het zet geen zoden aan de dijk… Waarom, RIVM?!
Van oud naar nieuw
(1) 93 views – 2016 – Zwitserland en Noorwegen, 2 landen met de hoogste levensverwachting, ontbreken in de vergelijking van het RIVM.
(2) 176 views – 2017 – Zwitserland en Noorwegen staan er nu wel bij. Waarom ben ik daar niet over verwittigd? En de Nederlandse vrouw leeft bijna een jaar korter dan de gemiddelde vrouw in modern Europa. Hoezo: “Levensverwachting Nederlandse vrouw gemiddeld in de EU?”
(5) 246 views – 2022 – Jaap van Dissel toonde de sheet ‘Sterfte momenteel niet verhoogd’ aan de vaste kamercommissie VWS. Er is sprake van misleiding. De getoonde grafiek is de grafiek Sterfte in Nederland binnen 2 weken gerapporteerd van het RIVM. De waarheid is dat er vanaf medio maart een ononderbroken oversterfte in 2022 is van nu bijna 6%, dit zijn ca. 6.776 sterfgevallen (cijfers CBS).
(6) 88 views – 2023 – Kleine polls geven aan dat de grote meerderheid vanLoef Research als de betrouwbare bron van oversterftecijfers ziet en niet het CBS of het RIVM.
(7) 2845 views – 2024 – Sinds 2024 monitort het RIVM de sterfte. Meerdere aanpassingen van de baseline maken het model betekenisloos voor de aanhoudende oversterfte sinds 2020. NB Motie 2222!
(11) 2835 views– 28/3/2025 – Het RIVM erkent opnieuw de fout in de ranglijst: Nederland moet weer lager staan. Dit is de 2e blunder sinds de zomer van ’24!
“Het is triest dat het RIVM wordt toegestaan op deze wijze om te gaan met de waarheid. Een rijksinstituut dat onafhankelijk de werkelijkbeid zou moeten rapporteren lijkt te zijn afgegleden naar een manipulerend orgaan. Daarmee lijkt stelselmatig aan beslissers in de regering en in de zorg aantoonbaar onjuiste te worden verschaft. Hoe is de controle op dit deel van het functioneren van het RIVM geregeld? Het zou goed zijn als de Algemene Rekenkamer een kritisch onderzoek zou doen naar de wijze van functioneren van dit onderdeel van het RIVM.”- Dick van der Zon
3380 views (website & LinkedIn) – GEEN REACTIE CBS
Onderaan: 21 kritische publicaties
Door 2 cruciale kengetallen te onderbelichten (1e - extreem ziekteverzuim sector indiceert dat de sector ziek is; 2e - oversterfte en achterblijvende levensverwachting indiceert dat de 'opbrengsten' onvoldoende zijn) werkt CBS mee aan het verbloemen van het falen van het zorgsysteem. Berichten van een bijzonder hoogleraar in dienst van het CBS over de levensverwachting bleken misleidend.
Het zijn de harde conclusies van vanLoef Research op basis van zelfstandig onderzoek naar de berichtgeving van het in de afgelopen 3,5 jaar.
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Quote: ‘De toegenomen sterfte ten opzichte van 2023 is gevolg van de vergrijzing: er zijn steeds meer mensen in de oudste leeftijdsgroepen.‘ Dit is een onjuiste gevolgtrekking. De vergrijzing speelt in alle West-Europese landen en de vergrijzing in Nederland is beduidend onder gemiddeld. Zie tabel.
De sterfte is in alle West-Europese landen lager dan in Nederland. Nederland is het enige land waar de oversterfte in 2024 nog 10% – 15% bedroeg (baselines @Eurostat en @Ourworldindata), in de andere landen – waar de vergrijzing meestal groter is dan 6,3% (NL) – is de (resterende) oversterfte aanzienlijk lager en soms zelf geheel verdwenen. Zie de grafieken Excess Mortality Pandemic Years 2020-2024.
Onze ouderen (65+; 80+) hebben nu zo ongeveer de laagste resterende levensverwachting van heel West-Europa. Zie grafieken.
De levensverwachting (CBS)
Zie mijn commentaar hiervoor. Blauw gearceerde tekst CBS:
De lange termijn laat een achterblijvende ontwikkeling van de levensverwachting zien, Nederland zakt heel geleidelijk op de ranglijst van landen. Als we het interval 2014-2024 nemen is dit het resultaat (bron: Ourworldindata.org – het laatste jaar is 2023). Zie tabel.
Sinds 2014 is de levensverwachting bij geboorte in Nederland met 0,61% toegenomen, in België het dubbele (1,23%), in Europa is er een drievoudige stijging (1,8%). In absolute jaren is de stijging bij ons een half jaar, in België 1 jaar, in Europa 1,4 jaar. De ontwikkeling van de levensverwachting blijft achter in ons land. Zie grafiek.
Publicaties (in chronologische volgorde: meest recente bovenaan). Vanaf januari 2022, in totaal 20 publicaties.
‘Ondanks alles toch volhouden Gijs. De waarheid zal een keer zegevieren!’ – Dick van der Zon ‘En de definitie van een statisticus is een persoon die door een rivier van gemiddeld 1 meter diep loopt en toch verzuipt..’ – Wim Heres, MD Family Medicine
Steun dit onafhankelijk onderzoek – stort uw gewaardeerde bijdrage op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult Veel dank!
Wat doe ik? Kritische wetenschapsbeoefening. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Over de EMR-5YR grafieken: Thank you very much for your figures. They are very informative and striking. – Domantas Jasilionis (MPIDR), member of the HMD executive board, country expert, lead researcher
Goed artikel. Hulde voor jou. Het is feitelijk gebracht en daar kan men niet om heen. Ik had natuurlijk al min of meer inzage gehad, maar dit geheel is sterker dan de aparte onderdelen. – Ben Zegers, emeritus hoogleraar Pediatrische immunologie
De hoogste oversterfte en de laagste vaccinatiegraad. Mag de conclusie getrokken worden? Causaliteit, of zit er toch nog ergens een variabele onopgemerkt tussengefrommeld? Zo nee dan kan het boek wat mij betreft dicht. – Jaap van den Heuvel, emeritus hoogleraar Healthcare management
Deze publicatie is een samenvatting van eerdere publicaties over de oversterfte en vormt met 'Marktwerking oorzaak van exceptionele oversterfte (deel 1)' een geheel
Door de combinatie van verschillende datasets wordt bewezen dat de oversterfte extreem groot is, ongeacht de baselines, immers het blijkt ook uit de relatief dalende levensverwachting i.h.b. bij kwetsbare ouderen met WLZ-indicatie.
Conclusies internationale cijfers:
• Nederland heeft de grootste oversterfte van West-Europa
• Nederland vergrijst minder dan gemiddeld (‘minder meer ouderen’)
• Nederland heeft een verhoudingsgewijs achterblijvende levensverwachting
• De resterende levensverwachting onder ouderen (65+/80+) is in Nederland korter dan elders
• Nederland had in ’21 de laagste vaccinatiegraad – Nederland had 4Q ’21 de grootste oversterfte
Conclusies Nederlandse cijfers specifiek:
• Capaciteitstekorten in de zorg zijn overal
• Het Arbeidstekort was bijna 11% in ‘23
• Het Arbeidstekort in de (intensieve) ouderenzorg is mogelijk 12%
• De grootste oversterfte is onder de meest kwetsbare 80+ers met een WLZ-indicatie
Beste kwaliteitsmedia, u bent -te lang- nalatig geweest. Nu zit u met de gebakken peren' Het @statistiekcbs toont het hoogst aantal sterfgevallen ooit, dat was al voorspeld door het @rivm – en dat heeft weinig te maken met de groeiende bevolking. Wat u vergeten bent te melden? pic.twitter.com/R7yKdkeGlM
Media, U bent vergeten te melden dat wij – Nederland – de grootste oversterfte hebben van heel West-Europa sinds de uitbraak van de corona pandemie, nu 5 jaar geleden. Dat was op enig moment (medio 2022) een nieuwswaardig feit. Liet u zich in slaap sussen door de instituties?
Deze vraag komt niet uit de lucht vallen. De oplettende lezer weet dat ik verwijs naar het communicatiebeleid van het CBS en het RIVM. In het verleden heb ik bij beide instituties afzonderlijk daar vraagtekens bij geplaatst. Maar dit gaat over ervaringen en feiten m.b.t.. ‘communicatie van de instituties’ en dat is opinie-vormend. Mijn opinie is dat deze instituties politiek gestuurd worden en dat het communicatiebeleid hier een gevolg van is. Dit zegt NIETS over de DATA. Daar vertrouw ik op.
'Waarom is de oversterfte in Nederland zo hoog?'
Onthutsend èn fascinerend: ➡️Dat de oversterfte zó hoog is, is nog niet doorgedrongen tot onze 'kwaliteitsmedia', noch de zgn. 'vakbladen';
➡️De vraag HOE DAT KOMT staat dus überhaupt nog niet op het netvlies…
Op 14 augustus jl. het antwoord ontvangen van het RIVM op de brief. Met dank aan het RIVM.
Opmerkelijke antwoorden
“De verwachting is dat we niet, of in ieder geval niet op korte termijn, naar de trend van voor de coronapandemie zullen terugkeren. Met de verwachtte hogere sterfte, zal pas bij hogere absolute sterfte sprake zijn van oversterfte.”
“Het klopt dat de positie van Portugal tijdelijk verkeerd heeft gestaan op de pagina. Dat heeft u scherp gezien.”
“Wij proberen transparant te zijn en transparant te communiceren.”
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
24 juli 2025 – Opnieuw gepost…
Beste volgers en lezers, deze hypothese formuleerde ik – na enkele jaren wikken en wegen, mijn fundamentele kritiek is van voor 2020 – openlijk in april 2024. Daarmee plaatste ik mijzelf in een isolement…
Reacties die aanleiding geven tot discussies
Kijk, er valt niks te verhullen. Het huidige systeem is helemaal vastgelopen. Iedereen ziet dat, weet dat en voelt dat. Het is te duur, levert niet wat we nodig hebben en de kwaliteit kan beter. De overheid doet daar niks aan behoudens megalomane programma’s zoals IZA en AZWA (ik moet er nog doorheen maar zie er erg tegenop) die vastlopen c.q. falen. Dus ja, wat 20 jaar geleden als marktwerking begon, heeft niet gewerkt en de overheid doet nagenoeg niks. Ja, een staatscommissie instellen. – Jaap van den Heuvel(NB voorspelde het falen in 2005 – red.) Reactie Isabell: IZA en AZWA brengen ons wel iets, maar dat iets valt in het behoud van een systeem dat niet werkt. Niemand vervult de rol die past bij zijn/haar positie. Dat maakt een kapotte keten. De overheid hoort te faciliteren, niet te controleren. De zorgverzekeraar hoort te controleren, niet te faciliteren en zéker niet uitvoerend te zijn. De markt hoort uitvoerend te zijn en die is nu een speelbal, met de patiënt erbij. Als je zorg inkoopt op voorwaarden voor goede dienstverlening, zoals continuïteit, laag personeelsverloop, en goed beoordeelde samenwerking, weer je niet-toekomstbestendige initiatieven. Zachte waarden moeten structureel een plek krijgen in onze blik op zorg, omdat ze nu eenmaal bewezen uitmaken voor levensduur, gezondheid, zorggebruik en zorgkosten. – Isabel van Hövell-Ullmann Reactie Jaap: behoud van iets dat niet werkt is mijn definitie van ‘niets’. We zijn het dus eens. En er moet ook snel wat gebeuren. Reactie Ellen: Het niet ontvangen van zorg, zelfzorg en vergaande tot i h ziekenhuis aan toe mantelzorg en de herintrede v kwakzalverij als duurzaam verdienmodel is de ‘opbrengst’. – Ellen van der Leeden Reactie Isabell: Mensen verliezen vertrouwen en perspectief. Het lullige is dat we doen alsof vertrouwen te paard gaat en te voet komt om vooral te ontmoedigen dat we het weer terugwinnen, maar als huisarts weet ik dat mensen heel graag hun vertrouwen geven. Als je maar congruent bent en luistert. Reactie Ellen: En niet bereid bent om, omdat t ‘complex’ is of zou zijn, de blaam bij de patiënt te leggen. Het huidige #BPS systeem is een schaamlap.
Jammer dat er zoveel inertie is bij de overheid. Het failliet van het huidige stelsel met de ongebreidelde administratieve zorgbehoefte van de zorgkantoren is zonneklaar. – Peter Mol
Het businessmodel van de zorgverzekeraars staat haaks op de doelstellingen en morele opvattingen van de zorgverleners. Het marktdenken past hier niet zoals het ook niet past in de energiesector en het openbaar vervoer! – Dick van der Zon
Merk je (ook) dat LinkedIn kritische posts over de (medische) zorg verwijdert of minder zichtbaar maakt? Als je dan bedenkt dat Sander Zurhake van de NOS onder druk is gezet door de Nederlandse Vereniging Kindergeneeskunde, n.a.v. een stuk over een schadelijke behandeling (met grote gevolgen), en als ik weet dat belanghebbenden dit soort behandelingen blijft promoten en gefinancierd krijgt, wijst een en ander op alles vooral bij het oude willen houden, ongeacht de gevolgen voor de volksgezondheid. Als werkgeversorganisaties dit toch eens zouden weten. Die hebben ook een invloedrijke lobby, de gewone sterveling niet. – Marie Thérèse Woltering
Marktwerking in de zorg was al bij aanvang een dure illusie. Waar een innovatieprikkel werd beoogd, kregen kostenbegeersing en wantrouwen in de keten de overhand. Marktwerking veronderstelt ook ondernemerschap bij zorginstellingen. Maar als dat er niet is of stelselmatig wordt afgeknepen, mist een belangrijke succesfactor. Overigens mist ook elementaire functiescheiding en juist dat voedt ook wantrouwen. – Jan de Kroon Reactie Cock: Marktwerking heeft een “perverse” prikkel in de markt geïntroduceerd. Immers het systeem zit zo in elkaar dat een hoog aantal patiënten, ingrepen en operaties de kassa doet rinkelen. De patiënt als verdienmodel, beste lezer. En dat ook nog tegen de achtergrond van het feit dat we van dertig tot vijftig procent van de zorg niet weten of die wel effectief is. Extra pijnlijk omdat de beloften van de marktwerking waren: efficiënter, sneller, goedkoper en concurrerend. Op alle vier van deze speerpunten, volgens het tweeluik van het tv-programma Radar van alweer even geleden, zijn de doelstellingen niet gehaald. Met de patiënt en samenleving als grootste slachtoffer. Naast dat het zorgstelsel een verdienmodel is geworden, zijn de kosten sinds ruim 10 jaar marktwerking met 45 procent gestegen tot het astronomische bedrag van 94 miljard euro per jaar (2016)! De marktwerking heeft van ziekenhuizen productiebedrijven gemaakt. Fabrieken waar mensen als machines worden behandeld. Waar ingrepen en operaties geld opleveren, maar een goed gesprek van artsen met de patiënt ze een dief van de eigen portemonnee maakt. Oud-minister Borst noemde dat ooit kijk- en luistergeld. – Cock de Graaf Reactie Jan: Als je voor ‘marktwerking’ gaat dan doe je dat met alles erop en eraan of niet. Hier is een gedrocht gecreerd dat niet meer het een maar ook niet het ander is. Bij echte marktwerking zijn er geen patiënten maar clienten. Werk je niet aanbod-maar vraaggestuurd en zijn er checks & balances die ervoor zorgen dat noodzaak en effectiviteit geborgd zijn. Reactie Cock: Het nieuwe zorgstelsel zou goedkoper, efficiënter, sneller en concurrerend worden, want er zou “gereguleerde” marktwerking tussen verzekeraars komen. Er zou concurrentie komen tussen zorgverzekeraars, ziekenhuizen en zorgaanbieders vanwege “zorginkoop” door verzekeraars. De vraag is gerechtvaardigd, wat daar nu echt van is terechtgekomen? Zorgpremies zijn ontegenzeglijk gestegen en het ingevoerde verplichte eigen risico is stelselmatig verhoogd. Dat komt o.a. door het feit dat de Basisverzekering een publieke verzekering is, maar de uitvoering is overgelaten aan private zorgverzekeraars. En dat hebben we geweten. Er is nauwelijks sprake van concurrentie. Alle Nederlanders zijn verplicht een zorgverzekering af te sluiten. Er is dus sprake van gedwongen winkelnering. Het overgrote deel van de verzekerden is aangesloten bij een van de vier grote verzekeraars, die door fusies en overnames zijn ontstaan. Samen verdelen die ca. 86% van de “markt” en zijn ze oppermachtig. Reactie Jan: Allemaal waar, maar de basisvraag is en blijft hoe de snel groeiende zorgkosten kunnen worden ingedamd. Dat lukt op deze manier niet omdat niemand grip heeft op nut en noodzaak van geleverde zorg. Er mist elementaire functiescheiding; degene die de diagnose stelt en de behandeling voorschrijft, is ook degene die de facturen stuurt.
De overheid probeert het mislukken van de marktwerking in de zorg te verhullen – 3 april 2024
Onder twitter staan publicaties/blogs (de nieuwste bovenaan) . M.u.v. de onderste publicaties zijn ze van het afgelopen jaar. Eerdere publicaties (in o.a. ESB 2017, deVolkskrant 2019, Medisch Contact 2018 en verwijzingen door derden etc.) zijn weggelaten.
Twitter
Hypothese: de overheid probeert het mislukken van de marktwerking in de zorg te verhullen
* Opnieuw is het RIVM betrapt op het publiceren van misleidende statistiek over de Levensverwachting bij geboorte (track record vanaf 2016) >https://t.co/yfLpBcjzxw
Oorspronkelijke tweet. De reactie van die ‘bekendste zorgstelselexpert’ luidt aldus: “de marktwerking is gelukt vanuit het perspectief van de overheid, maar dat perspectief verschilt dramatisch van dat van jou.”
Het alleen via persoonlijke berichten reageren door wetenschappelijke experts ondersteunt de hypothese (a.). Evenals het helemaal niet reageren door wetenschappelijke experts terwijl die op inhoudelijke argumenten aangesproken worden – dit gebeurd veevuldig (b.)
Als je het verhaal leest, dan hoop je stilletjes dat het over een ander land heel ver weg ergens achter de Oeral gaat. Maar nee, we zijn het zelf. – Jaap van den Heuvel, interim CEO St. Maartenskliniek en emeritus hoogleraar Healthcare Management, tevens columnist
Dank Gijs, belangrijk werk! – Robert Kreis, gepensioneerd chirurg en emeritus hoogleraar Brandwondenzorg VUmc, tevens columnist
Gijs heeft werkelijk onnavolgbaar werk verricht. En er ligt niemand wakker van. – Caren Kunst, zorgverlener in de palliatief terminale zorg (76 Likes, 9 reposts)
Onder de aandacht gebracht van onder meer de hoogleraren: Patrick Jeurissen, Armand Girbes, Willy Spaan, Jim Reekers, Roland Bal, Marcel Levi, Diana Delnoij, Bianca Buurman, Bart Berden, Angela Maas, Hedwig Vos, Niels Chavannes, Floortje Schepers
Steun dit onafhankelijk onderzoek - stort uw gewaardeerde bijdrage op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult Veel dank!
De marktwerking – hoe onvolkomen die ook is, critici die stellen dat er geen ‘echte marktwerking’ is hebben strikt genomen gelijk, maar een ‘echte markt’ is ondenkbaar in een publiek gefinancierde gezondheidszorg – holt de zorg als collectieve voorziening voor de gehele bevolking uit en richt haar uiteindelijk ten gronde.
vanLoef Research toonde eerder aan dat de oversterfte in Nederland sinds de uitbraak van corona in 2020 tot de allerhoogste van heel West-Europa behoort. Er is overvloedig bewijs dat de marktwerking een belangrijke, zo niet de belangrijkste oorzaak van de exceptionele oversterfte is.
Steun dit onafhankelijk onderzoek - stort uw gewaardeerde bijdrage op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult Veel dank!
Inhoud
CBS maakt geen jaaroverzicht ‘Oversterfte in 2023’
rapport ‘Oversterfte in Nederland in Europa’
CBS komt met een jaaroverzicht ‘Sterfte in 2023’
Oversterftecijfers 2023 op een rij
1. CBS maakt geen jaaroverzicht ‘Oversterfte in 2023’
“Er komt GEEN jaaroverzicht van CBS ‘Oversterfte in 2023’, zoals u in de voorgaande 3 pandemische jaren gewend was. U zult het binnenkort moeten doen met de publicatie op mijn website.”, meldde ik op ‘X’ op 16 jan. jl.
Waarom niet, CBS?
“Omdat vooral gedurende 2023 gebleken is dat de schatting van de weeksterfte, met de methode vanaf 2020, steeds minder van kwaliteit werd.”, antwoordde Ruben van Gaalen desgevraagd.
"Het CBS spreekt van oversterfte wanneer het waargenomen aantal overledenen hoger is dan het verwachte aantal overledenen in dezelfde periode. Het verwachte aantal overledenen wanneer er geen coronapandemie was geweest, is geschat op basis van de waargenomen sterfte in 2015 tot en met 2019. Eerst wordt voor elk jaar de sterfte per week bepaald. Vervolgens wordt per week een gemiddelde van de sterfte in die week en de zes omliggende weken bepaald. Deze gemiddelde sterfte per week levert een benadering van de verwachte wekelijkse sterfte, er is namelijk nog geen rekening gehouden met de trendmatige vergrijzing van de bevolking. Daarom is de sterfte per week nog herschaald naar de verwachte totale sterfte voor het jaar. Voor 2020 is de verwachte sterfte 153 402, voor 2021 is deze 154 887, voor 2022 is deze 155 493 en voor 2023 is deze 156 666. Het aantal voor 2020 is ontleend aan de Kernprognose 2019-2060, het aantal voor 2021 aan de Bevolkingsprognose 2020-2070 (exclusief de aanname van extra sterfgevallen door de coronapandemie), het aantal voor 2022 aan de Kernprognose 2021-2070 (exclusief de aanname van extra sterfgevallen door de coronapandemie) en het aantal voor 2023 aan de Kernprognose 2022-2070 (exclusief de aanname van extra sterfgevallen door de coronapandemie). De marges rond de verwachte sterfte zijn geschat op basis van de waargenomen spreiding in de sterfte per week in dezelfde vijf jaar. Deze methode is met terugwerkende kracht toegepast op de verwachte sterfte vanaf week 1 in 2020."
Interpretatie
Het CBS gaat uit van de baseline 2015 - 2019 om de verwachte sterfte voor de jaren 2020 t/m 2023 te voorspellen en verdisconteert daarin de trendmatige vergrijzing van de bevolking. Dus met de babyboomers is rekening gehouden (78 jaar en ouder). De sterfteverwachting van de afzonderlijke jaren 2020, 2021, 2022 en 2023 is gebaseerd op de Kernprognoses die elk jaar verschijnen. In de opeenvolgende Kernprognoses is geen rekening gehouden met de extra sterfgevallen door de coronapandemie vanaf 2020. De prognose voor 2023 houdt dus geen rekening met de uitbraak van de corona pandmie in 2020.
Dit korte gesprek is door velen gevolgd, geretweet en geliked op ‘X’. Een check maakt duidelijk dat CBScommunicatie mij op dat moment als vrijwel enige individuele persoon zonder binding met het CBS is gaan volgen. En dat nog steeds doet.
Ik wijd er nog een tweet aan:
Nu we weten dat @statistiekcbs geen oversterfte analyse meer maakt van het jaar 2023…
… en het @Rivm er niet over gaat (de opgehoogde sterfteverwachting voor 2024 is toekomstmuziek)
Op 2 februari jl. publiceert vanLoef Research het rapport ‘Oversterfte in Nederland in Europa’ dat tegen betaling verkrijgbaar is. Het bevat – naast uitgebreide internationale statistische vergelijkingen – ook een analyse van de oversterfte in 2023 o.b.v. de openbare CBS-data:
3. CBS komt met een jaaroverzicht ‘Sterfte in 2023’
Op 9 februari jl. komt CBS met het bericht ‘Sterfte in 2023 afgenomen‘ onder de rubriek ‘Bevolking’. Opvallend. In de voorgaande jaren werd gepubliceerd onder de rubriek ‘Gezondheid en welzijn’. De eerste paragraaf:
"In 2023 overleden 169 duizend mensen. Dat zijn ongeveer 750 minder sterfgevallen dan in 2022. Vooral onder vrouwen en mensen jonger dan 65 jaar was de sterfte lager. De levensverwachting is in 2023 toegenomen. Dat meldt het CBS op basis van voorlopige jaarcijfers."
Onderaan het persbericht komt de oversterfte onder het kopje ‘CBS is overgegaan op reguliere Sterftestatistiek’ toch nog ter sprake: 12.700 overledenen, 8%. Tevens toont het CBS een nieuwe tabel (afb. onder)
Tabel:
4. Oversterftecijfers 2023 op een rij
Eerst terug in de tijd. Het CBS presenteerde op 25 januari 2023 voor het derde jaar op rij een persbericht over de oversterfte, nu ook met een staafdiagram:
Het staafdiagram van de vorge keer is door vanLoef Research geactualiseerd obv. de cijfers van 2023. Het resultaat is, met de oversterfte aantallen per jaar:
Voorafgaand aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november publiceerde vanLoef Research ‘Oversterftegolf Nederland zet door‘ met een viertal scenario’s van de te verwachten oversterfte in 2023. Op 18 december scherpt vanLoef Research de voorspelling aan: minimaal 12.500 doden. De oversterfte van 2023 komt overeen met het zgn. scenario C.
Gedurende vrijwel het gehele jaar ’23 is de ‘MONITOR Oversterfte 2023 (CBS)’ wekelijks geactualiseerd door vanLoef Research. Obv. de nieuwe tabel van CBS is dit het resultaat. Het exacte oversterftegetal is 12.697. NB: In dit getal zit een verwachting van een extra aantal doden dat nog niet gepubliceerd is op Statline.
NB 1 Januari 2023 telt in de CBS berekening van de sterfteverwachting niet mee. Er zitten dan nog 516 doden in de pijplijn (plusmutaties).
Met uitgebreide analyses zet Gijs alle Coronafeiten nog eenmaal op een rij. Ik kijk uit naar de reacties van de vele deskundigen die ons land inmiddels rijk is. Hopelijk kunnen we nu eindelijk de rijen eens sluiten – Jaap van den Heuvel, Professor emeritus Healthcare Management
vanLoef Research toont aan dat de oversterfte in Nederland sinds de uitbraak van corona in 2020 tot de allerhoogste van heel West-Europa behoort. Download hier het rapport:
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
update 14 augustus – Analyse berichtgeving CBS over de sterfte in maart 2023
Afbeelding ‘CBS data op 7/4 en 11/8 en CBS berichtgeving op 7/4’
Op 7/4/’23 meldt CBS 1,3 duizend meer overledenen dan verwacht en ongeveer 18.000 doden (exacte cijfers: 1.322 respectievelijk 17.866). Correct.
‘Er was net geen oversterfte’. Dit was op dat moment al discutabel, de oversterfte was toen 7,99%, afgerond 8%. Het CBS wist en weet dat de uiteindelijke sterftecijfers hoger zullen zijn.
‘Binnen het interval van gewoonlijke fluctuaties’: Onjuist; in week 10 11,22% oversterfte ligt er ver buiten en de weken 11 en 12 met 9,78% en 9,22% liggen er ook buiten.
‘In maart was de wekelijkse sterfte ruim 250 hoger dan verwacht’: Twijfelachtig: 1.322/5 = 264 hoger per week.
De laatste cijfers (CBS statline) van de weken 9 t/m 13 geven een totaal van 1.375 doden-surplus, dat is 8,31% oversterfte. Met drie weken oversterfte boven de 10%. Het CBS zegt hier niets over.
NB CBS lijkt als oversterfte een grens van 8% te hanteren. Zo’n statistische grens is onbruikbaar bij metingen die een langere periode beslaan. Ik ben geen statisticus, maar dat is duidelijk. De oversterfte bedraagt thans ca. 5,6% op jaarbasis.
Samenvatting
Het CBS rapporteerde hoogfrequent over de oversterfte (4e kwartaal ’21) en de ondersterfte erna (1e kwartaal ’22). Maar ze bleef in gebreke nadien. Ze onderschatte en veronachtzaamde de (vrijwel permanente) oversterfte va. 2e kwartaal ’22 tot op de dag van vandaag.
Dit kan niet anders worden uitgelegd als:
* Er is een crisis in de zorg, de aanhoudende oversterfte is het ultieme bewijs.
* Nederland wordt niet eerlijk geinformeerd over de oversterfte door het CBS. Het CBS bagatelliseert de oversterfte.
* CBS blijkt dus een politiek instrument te zijn voor het kabinet.
* De onderliggende data van het CBS staan niet ter discussie.
Oversterfte Tijdlijn vanaf het 4e kwartaal 2021 en CBS rapportages (CBS vertelt de media en ons immers ‘hoe het precies zit’).
2021
In het 4e kwartaal 2021 heeft Nederland een grote sterftegolf, het is de grootste sterftegolf van 14 West-Europese landen.
CBS rapporteert maandelijks en daarna wekelijks over de oversterfte. Hiermee zet het CBS een duidelijke maatstaf voor zichzelf: hoogfrequente en objectieve berichtgeving over de oversterfte aan het grote publiek.
De publicaties over ‘sterfte’zijn verticaal afgezet tegen de tijdlijn van de pandemie. Dit is het 4e kwartaal 2021 NL op ourworldindata. Er is een oversterftepiek van ca. 46% in de week van 5 dec. (CBS: 44,5% nl. 4395/3042). De cijfers verschillen dus iets met het CBS, maar het patroon is hetzelfde.
2022
In het 1e kwartaal 2022 is de oversterfte omgeslagen in ondersterfte. Weken 1 t/m 13: -38 doden = gemiddeld normale sterfte/kwartaal. NB weken 12 en 13 oversterfte 13%
CBS rapporteert wekelijks over de ondersterfte (en een bericht over het jaar 2021), maar niet over de oversterfte eind vh kwartaal
Op 1 april 2022 meldt het CBS: ‘Sterfte in maart toegenomen, geen oversterfte’ (screenprint rechts in grafiek)
In het 2e kwartaal 2022 is er oversterfte. Weken 14 t/m 26: oversterfte 3.700 doden = 10%.
CBS rapporteert eerst niet, dan wel en onderschat de oversterfte in haar berichtgeving.
Dhr. van Loef spreekt het CBS hierop aan (blog ‘CBS corrigeert berichtgeving oversterfte’), zie screenprints in afb. 2e kwartaal.
In het hele 3e kwartaal 2022 is er oversterfte. Weken 27 t/m 39: oversterfte 3.800 doden = 10%.
CBS rapporteert maandelijks over de oversterfte.
In het hele 4e kwartaal 2022 is er oversterfte. Weken 40 t/m 52: oversterfte 6.500 doden = 17%. Oversterftepiek in december: 3.500 doden (23%).
CBS rapporteert tot en met november oversterfte, daarna niet meer. CBS zwijgt over december.
2023
In het 1e kwartaal 2023 is alleen in de maand februari sprake van normale sterfte, maar geen ondersterfte. Er is oversterfte in januari en maart. Weken 1 t/m 13: oversterfte 2.950 doden = 6,7%.
Begin maart komen de laatste corona-adviezen te vervallen (kabinetsbesluit).
CBS rapporteert over het jaar 2022. CBS rapporteert over de 3 maanden 2023 en onderschat de oversterfte in maart. CBS verlaagt de frequentie van rapporteren over de sterfte.
Dhr. van Loef spreekt het CBS hierop aan (blog ‘CBS stelt mate van oversterfte te positief voor’),zie screenprint in afb. 1e kwartaal.
In het hele 2e kwartaal 2023 is er een lichte mate van oversterfte. Weken 14 t/m 26: oversterfte 1.860 doden (minimaal, plusmutaties komen nog) = 5%.
CBS rapporteert alleen oversterfte in juni, niets over maart. Geen informatie over het oversterftepercentage van 6% op jaarbasis.
Dhr. van Loef spreekt het CBS hierop aan.
Blogs (tevens internationale vergelijking oversterfte)
Formeel spreekt dhr. van Gaalen die (ook) werkzaam is bij het CBS op persoonlijke titel.
In 2022 was in de meeste weken sprake van 'significante oversterfte'. Uitgaande van een ondergrens van 8% gaat hem op 34 weken, dat is 2 op de 3 (65% van alle weken)!!! pic.twitter.com/Ab2nz0Gjhv
Er is geen enkele reden denkbaar, anders dan een politieke reden, waarom de aandacht – d.w.z. het communicatiebeleid – van het CBS voor de oversterfte verslapte.
Dag onderzoeksjournalisten, op mijn website kunt u alles uitpluizen (de feiten): * CBS is een politiek instrument bij de zorgcrisis * de onderliggende data van CBS staan niet ter discussie * Nederland wordt voorgelogen over de ernst van de zorgcrisis: de enorme oversterfte.
Deze ontbrekende informatie reken ik het @statistiekcbs zwaar aan: Het zoveelste bewijs van eenzijdige, gekleurde positieve berichtgeving over de oversterfte door CBS. De harde realiteit is dat 🇳🇱, op 🇬🇧na, de hoogste oversterfte van Noord-Europa heeft. >https://t.co/SWoph0TZKk
2.854 views website; Linkedin 10.424 views – meest gelezen in 2023 (gepubliceerd op 22/5/’23, updates bovenaan, scroll naar beneden voor de publicatie)
Likes van o.a.: Richard Janssen, emeritus hoogleraar in Governance&Management HCO’s Erasmus universiteit ESHPM; Diana Delnoij, hoogleraar sturing op kwaliteit en doelmatigheid van zorg, tevens scientific officer Zorginstituut Nederland; 5 huisartsen; Hedwig Vos, hoogleraar huisartsenzorg; verschillende medisch specialisten; verschillende verpleegkundigen; meerdere medisch data analisten; en anderen, waaronder veel patienten (met longcovid).
16 januari 2024 – update cijfers Eurostat t/m november 2023. Het verschil tussen Nederland en de EU is nog groter geworden. Gerekend vanaf jan. ’22, de tweede helft van de ;pandemische periode, is het maandelijkse oversterfte percentage van Nederland 4,6% hoger dan het EU percentage.
Alle maandpercentages opgeteld: Nederland scoort 277,4% oversterfte (over 23 maanden), EU scoort 171,4% oversterfte. Het verschil is 106%/23 maanden=4,6%/maand.
Eerdere updates na publicatiedatum
15 december 2023 – update cijfers Eurostat. Het verschil tussen Nederland en de EU neemt verder toe. Tot en met oktober is het verschil in oversterfte in de 2e helft van de pandemische periode (vanaf jan 2022 – heden) 4,33% per maand (95,3%/22 maanden). De divergerende lijnen geven in één oogopslag weer hoe dramatisch de oversterfte in ons land zich blijft ontwikkelen in vergelijking met de EU.
update 16 november 2023 – Eurostat. Het verschil in oversterfte neemt nog verder toe ten nadele van Nederland. In september was de oversterfte in NL 12,7%, in de EU ‘slechts’ 3,2%. Het absolute verschil in het 2e tijdvak vanaf jan. 2022 t/m heden is 85% ten nadele van Nederland. Dit is, omgerekend, 4% meer oversterfte in NL dan in de EU in elke maand vanaf januari 2022.
In geel de nieuwe cijfers vanaf jan. 2022 t/m sept. 2023 van de EU en NL.
Niemand uit de media, uit de overheid, uit de wetenschap die hier gewoon openlijk aandacht voor vraagt.
Steunbetuigingen voor deze waarheidsvinding komen uit een kleine twitterbubbel.
Ik ga geen ingezonden stukken schrijven. 'k Ben klaar met de huichelachtigheid. https://t.co/u4ZF5JvSdp
17 oktober 2023 – update Eurostat. Het verschil in oversterfte neemt verder toe ten nadele van Nederland. In augustus was de oversterfte in NL 9.4%, in de EU ‘slechts’ 3,1%.
Eurostat cijfers t/m augustus
21 september – updates Excess Mortality Ranking E14 en Eurostat. De grafieken spreken voor zich. De analyse wordt telkenmale bevestigd door de nieuwste cijfers. Dit is geen seeking evidence.
17 augustus 2023 – update cijfers tot en met de maand juni 2023 Eurostat.
Dramatische verslechtering van het oversterftebeeld van Nederland in vergelijking met het gemiddelde van alle EU-landen. Alhoewel de absolute cijfers van andere bronnen lager zijn – hetgeen voor alle landen geldt – illustreert dit nogmaals de uitzonderlijk hoge en aanhoudende oversterfte in Nederland.
2 augustus 2023 – De grafiek oversterfte NL vanaf januari 2022 tot meest recente cijferdatum 9/7/’23 geeft een eerste indicatie (ourworldindata) . Na bijna anderhalf jaar zouden we voor het eerst een zekere mate van ondersterfte zien in de orde van -5%. Het laatste cijfer van 9/7 dat de grootste ondersterfte laat zien sinds begin 2022, is hoogst onzeker.
Vergelijking van de grafieken van ourworldindata en eurostat. Tussen de zwarte blokken zijn identieke perioden. Duidelijk te zien is dat de cijfers van eurostat hoger liggen.
15 juli 2023 – update cijfers van de maand mei 2023 Eurostat.
De oversterfte was in de maand mei in NL 7,5%, in de EU 2,9%. Het absolute verschil in oversterfte tussen NL en de EU neemt toe. De gemiddelde oversterfte in 2023 in NL is 9,5% (47,6 : 5), in de EU 1,9% (9,6 : 5). Het verschil is een factor 5.
16 juni 2023 – update cijfers van de maand april 2023 Eurostat.
Het verschil tussen NL en de EU over het tijdvak 2022 t/m heden wordt groter: de relatieve oversterfte in NL stijgt t.o.v. de EU. (het verschil was 45,2%, het is nu 50,6% nadelig voor NL). De gemiddelde oversterfte NL is volgens Eurostat dit jaar 7 x hoger dan in de EU (39,6 : 5,5).
1 juni – wijziging in tekst: ‘EU14 ipv. EU15‘ (EU15 is incl. Ierland)
31 mei 2023 – Waar blijven de reacties? Op LinkedIn bij vier academische ziekenhuizen 167 views (het Diakonessenhuis: 57). Openlijk ‘Likes’ van zes huisartsen, een hoogleraar huisartsenzorg, verschillende medisch specialisten, medisch data analisten en anderen. Hoe is het mogelijk dat zo’n groep gekwalificeerde personen zich uitspreekt, dat er zoveel aandacht voor de oversterfte is binnen de organisaties van de topmedische zorg, maar dat de media blijven zwijgen?
26 mei – update grafieken
Ongekende oversterfte NL onomstotelijk bewezen
22 mei 2023 – Nederland wacht op de nieuwe cijfers van het aantal overledenen tot en meet week 18 van statline (CBS), een eerste prognose. Pas na circa een half jaar worden sterftecijfers definitief, zolang er nog (plus)mutaties zijn worden de cijfers met een asterisk* geduid. Maar wat de nieuwe cijfers ook zijn, de feiten liegen er al lang niet meer om.
De laatste ondersterfte van enige betekenis was in week 9 van 2022, langer dan een jaar geleden. Pas nu, 60 weken verder, rapporteert CBS voor het eerst een week met een ondersterfte (‘mindersterfte’) van nog geen -5%, nl. week 17 van 2023. Volgens de definitie van het CBS is dat nog geen ondersterfte.
Ruim 1 jaar geen ondersterfte, louter meersterfte/oversterfte… Deze vaststelling krijgt pas werkelijk betekenis als we internationaal vergelijken. Immers, alle landen zijn getroffen door de pandemie en alle landen hebben meervoudige vaccinaties gedaan.
Wie zich verdiept in de verschillende beschikbare bronnen van de oversterfte van landen, gevolg van de corona pandemie, kan maar een conclusie trekken: de oversterfte in Nederland is ongekend hoog in vergelijking met andere landen, de landen om ons heen en iets ruimer genomen, de landen die voorheen West-Europa vormden (EU14).
Dit is, samengevat, het beeld. Vergeleken met de buurlanden heeft alleen het Verenigd Koninkrijk (inmiddels geen EU-lid meer) een hogere cumulatieve oversterfte. In vergelijking met West Europa, dus inclusief de Scandinavische landen, de Alpenlanden en Zuid-Europa, hebben naast het VK alleen Italie, Spanje en Oostenrijk een grotere cumulatieve oversterfte. Dit jaar, 2023, is de oversterfte in Nederland nog steeds veel groter dan in onze buurlanden, uitgezonderd het VK.
12 Landen van de Europese Unie hebben een lager percentage oversterfte (% annual deaths) dan Nederland en dan tellen Noorwegen en Zwitserland nog niet mee.
De EU gemiddeld (28 landen) en Nederland zijn onderling met wisselende pieken en dalen in balans tot het 2e kwartaal van 2022. Daarna presteert Nederland aanzienlijk slechter dan de EU. Zie de cijfers:
Alle percentages over/ondersterfte zijn opgeteld en weergegeven in 2 tijdvakken 2020+2021 en 2022+2023/heden. Vanaf 2022 heeft Nederland opgeteld 45,2% meer oversterfte (het verschil tussen 179,5 en 134,3). Omgerekend is dit +3% oversterfte meer per maand.
Meest gelezen onderzoeksartikel in 2023: 'Ongekende oversterfte NL onomstotelijk bewezen'
Hoe is het mogelijk dat zo’n groep gekwalificeerde personen zich uitspreekt, maar dat de media blijven zwijgen? Waar blijven de reacties vanuit de kenniscentra? >https://t.co/2C20OA1B9opic.twitter.com/0D31X9yLdE
Het is bevreemdend dat de media de analyses van de oversterfte NL in internationaal opzicht niet brengen. Onderzoeken vanuit @ZonMw gaan naar alle waarschijnlijkheid geen antwoorden geven. Want NL is medisch gezien geen corona-eiland. https://t.co/wOKpWztdFV
'Nederland wacht op nieuwe cijfers van het aantal overledenen t/m week 18 van statline (…) Wie zich verdiept in de oversterfte van landen kan maar één conclusie trekken…' Lees verder >https://t.co/2C20OA1B9o#oversterftepic.twitter.com/HrIgYE5eTd
Ik vind het ongehoord. We moeten ons kapot schamen! Hoogste oversterfte% na 🇬🇧 in 2023 (!) @gijsvanloef obv. data @OurWorldInData; Hogere oversterfte dan EU gemiddeld (!) sinds 2020 @Eurostat; Op 4 na hoogste oversterfte% annual deaths EU14 🇮🇹🇪🇸🇬🇧🇦🇹sinds 2020 @github@ZonMW?! pic.twitter.com/B6JxJXVaZS
Mijn belangrijkste reacties op commentaren op LinkedIn
answering Chi Lueng Chiu – ‘Thanks, Chi. The quality of care is, obviously, the HUGE UNKNOWN. I would say the quality of care in the Netherlands in terms of knowledge and skills of healthcare professionals and suppliers is excellent. But the quality of care in terms of capacity (i.e. hospital beds, IC-units, nursing homes etc.) is not, it’s not sufficient, due to fixed macro budgets (that’s necessary!) in a market healthcare system which is driving up costs of all kinds of supplies and resources, rather than creating benefits, because of a lot of reasons, with common ground ‘healthcare is profitable’. Also, the very idea of competition in healthcare is detrimental to smooth operations. Furthermore, still talking about the quality of PUBLIC HEALTHCARE, a strong prevention policy is lacking and public education is confusing and inconsistent.‘
beantwoording Michiel Gielen – ‘Onnauwkeurig antwoord. De hamvraag is wat Nederland anders maakt dan de landen om ons heen. Corona, hittegolf en griep spelen elders ook. Je komt inderdaad uit bij ‘uitgestelde zorg’ en dan moet je inzoomen op de manier waarop wij ons zorgstelsel anders hebben georganiseerd dan de landen om ons heen. En dan stuit je op ‘marktwerking’, zich manifesterend op verschillende manieren: gebrekkige samenwerking, uitholling van de publieke gezondheidszorg, cherry picking alom, inkoop van minimumcapaciteiten door zorgverzekeraars (overcapaciteit is louter een kostenpost indien de publieke/collectieve waarde van zorgvoorzieningen ontkent wordt) en bureaucratisering met vele ongewenste gevolgen zoals verhindering van gestroomlijnde zorgverlening…’
Mijn Hypothese ‘De oversterfte is de belangrijkste indicator van de kwaliteit van een zorgstelsel bij een pandemie’
De grafiek toont de drie hoogste oversterftepieken (week) en, omgekeerd, de vier enige ondersterfte perioden met het grootste ondersterfte% sinds het uitbreken van de corona pandemie.
Opvallend is de kleine ondersterfte in 2023, vergeleken met de ondersterfte in de eerste kwartalen van 2021 en 2022. Alleen het UK scoort in 2023 nog hoger (=slechter) met – 1,12%. Uiteraard is dit een momentopname.
6 Maart jl. twitterde ik opnieuw over de presentatie van de oversterfte cijfers van en door het CBS. Op 3 februari 2023 kwam het CBS namelijk met het persbericht “Eind januari geen oversterfte meer”. Zie de afbeelding van het persbericht met rechts mijn commentaar.
Mijn kritiek is twee-ledig:
het CBS vervormt de maand januari tot een periode van 4 weken = 28 dagen, de weken 1 beginnend op 2 januari t/m 4 eindigend op 29 januari. Alhoewel het CBS dit uitlegt in de 2e alinea van de tekst ontstaat hierdoor het beeld dat het over de (gehele) maand januari gaat. In de 1e tekstalinea wordt het ‘frame’ gezet dat het over de hele maand januari gaat. Het weglaten van drie dagen heeft grote gevolgen voor de cijfers;
Het CBS weet dat er zgn. ‘plusmutaties’ komen, omdat er vertraging optreedt in de aanlevering (input) van geregistreerde overlijdens. Niet alle sterfgevallen zijn na een week bekend en dat is verklaarbaar. Het werkelijk aantal overlijdens in een week valt daardoor altijd hoger uit dan de eerste ‘batch’ op basis waarvan het CBS het persbericht, zoals hier: “Eind januari geen oversterfte meer”, naar buiten brengt. Men kan die plusmutaties natuurlijk berekenen!
Toelichting afb.: De door mij gepresenteerde cijfers zijn o.b.v. statline 3 maart 2023. Zie verder ‘Sterfte in 2023 (CBS)’.
CBS sterftecijfers januari met de kennis van toen (3 februari 2023)
Op de dag van het persbericht (3 februari), waren dit de cijfers (bron: CBS):
Kijkt en rekent u mee?
Er zijn 15.380 sterfgevallen t/m 29 januari. Dus niet: “bijna 15.000”. De oversterfte is op dat moment 1.306 doden: Niet: “ruim 1.250”. Dit is een oversterfte van 9,3%. Ok, afrondingsverschil? En het gaat dus om 315 doden per week (29 dagen = 4,143 weken). 1306: 4,143= 315.
Plusmutaties
De ‘plusmutaties’ kan men ongetwijfeld nauwkeurig berekenen. Bijvoorbeeld: in week 3 zijn er sindsdien 35 doden bijgekomen. Het weekpercentage komt daarmee op 7,3% oversterfte, dat valt toch niet te rijmen met “in de laatste twee weken was er geen oversterfte meer”. Het totaal aantal sterfgevallen bedroeg in de hele januari inmiddels 16.520. De oversterfte 1.452 doden.
We weten nagenoeg zeker dat de uiteindelijke cijfers nog hoger gaan uitvallen.
Blogs ‘CBS en de oversterfte’ (van nieuw naar oud) vanaf medio 2022
Deze ontbrekende informatie reken ik het @statistiekcbs zwaar aan: Het zoveelste bewijs van eenzijdige, gekleurde positieve berichtgeving over de oversterfte door CBS. De harde realiteit is dat 🇳🇱, op 🇬🇧na, de hoogste oversterfte van Noord-Europa heeft. >https://t.co/SWoph0TZKk
NB1 Morgen komt @statistiekcbs – eindelijk – met het eerste persbericht over de #oversterfte 🇳🇱(thans: 6%, 4.750 teveel doden in 2023; afb. rechts), sinds 7 april jl. (afb. links).
Geen discussie over de definitie van 'oversterfte', Ruben. Ik hanteer een andere zoals je weet. Opvallend is natuurlijk dat er geen serieuze ondersterfte is geweest in die 6 weken, zoals bij veel landen om ons heen wel het geval is. Op jaarbasis nu meer dan 2.000 doden extra. pic.twitter.com/9WCSSCNvPa
Zie 1e zin , 2e alinea: "De sterftecijfers van januari gaan over vier weken, week 1 tot en met week 4 (2 tot en met 29 januari 2023)." Zie ook 1e grafiek en tabel op: https://t.co/zUnM8zdXqX Sterfte na wk 2 binnen 95%-interval.
— Statistiekcbs communicatie (@Cbscommunicatie) March 6, 2023
Met de kennis van toen: Er zijn 15.380 sterfgevallen t/m 29 januari. Dus niet “bijna 15.000”. De #oversterfte is op dat moment 1.306 doden. Dus niet “ruim 1.250”. Dit is een oversterfte van 9,3%, geen 9%. Ok, afrondingsverschil? En het gaat dus om 315 doden per week. https://t.co/vTkOucuoNb
Met jullie kennis van TOEN @statistiekcbs: Er waren 15.380 sterfgevallen t/m 29/1, niet “bijna 15.000”. De #oversterfte was toen +1.306 doden, niet “ruim 1.250”. Dit was een oversterfte van 9,3%, geen 9%. Afrondingsverschil? Oh ja: Dus +315 doden per week. Afb: kennis van NU pic.twitter.com/6KnUWFerVe
Ter opfrissing van ons geheugen. @statistiekcbs reageerde uitsluitend op de kritiek betreffende de maand januari (4 weken bij het CBS, 31 dagen volgens mij).
Men ging in het geheel niet in op de kritiek mbt. de 'plusmutaties' (dit woord heb ik zelf ooit bedacht). pic.twitter.com/MCyNsZbFmg
Oorspronkelijke uitzending – gemiddeld aantal kijkers (kijkdichtheid): 434.000 ; Totaal aantal kijkers: 757.000 (Kijkonderzoek.nl)
Meest bekeken Zembla uitzending on line sinds 2018
20 Jaar huisartsenzorg: Van de aanloop naar de marktwerking in de zorg en de Zorgverzekeringswet (2006) tot en met het massaprotest op het Malieveld in de zomer van 2022 en het Integraal Zorg Akkoord van nu. Met indringende (beeld)ervaringen van acht, onderling zeer verschillende huisartsen. Met citaten van voormalige bewindslieden en een reactie van de huidige minister Ernst Kuipers. Een historisch overzicht vanuit het perspectief van de poortwachters van de (medische) gezondheidszorg.
Gijs van Loef doet al jaren onderzoek naar de gevolgen van de marktwerking in de zorg die in 2006 is ingevoerd. Volgens Van Loef explodeerden de kosten in de eerste 6 jaar van het nieuwe stelsel: (2/7) pic.twitter.com/gbPrnQNzHS
In 2013 komt Rutte II met een nieuwe bezuinigingsmaatregel. Alle bejaardenhuizen gaan dicht en de huisarts krijgt er nog meer taken bij. (4/7) pic.twitter.com/3pHRa4b1pw
Volgens huisartsen hebben zorgverzekeraars veel te veel macht. Huisarts Bart Bruijn moest in opdracht van zorgverzekeraar CZ diabetespatiënten op een ander merk insuline overzetten: (6/7) pic.twitter.com/4Hk1SH4VjN
Gevolg van alles is dat steeds meer #huisartsen stoppen. Meer dan 230 huisartsen onder de 50 jaar zijn de afgelopen 3 jaar gestopt. Een van hen is Robbert Collignon. (7/7) Bedankt voor je aandacht. Kijk de hele uitzending: https://t.co/xQG8XA0JNTpic.twitter.com/j6DTBuH04a
Voor het nieuwe zorgstelsel van start ging stegen de kosten echter veel en veel harder. Stijging zorgkosten periode 2000-2005 46,6% en stijging zorgkosten periode 2005-2010 ‘slechts’ 29,8%. Foute voorstelling van zaken dus dat dit niet is genoemd.
EenVandaag 24/3/2023 – Nabil (43) stopte net als veel andere jonge huisartsen met zijn vak: ‘Je wordt in een onmogelijke positie geplaatst’: https://eenvandaag.avrotros.nl/embed/540881/
Erkende deskundigen – ik kan geen namen noemen, u begrijpt wel waarom – onderschrijven dit.
Sinds een jaar loopt de zorg over, het #zorginfarct. Dit is geen nieuws, velen met praktijkervaring roepen het. De oversterfte is de ultieme indicator van een zorgstelsel dat in gebreke blijft: pure logica. Waar dat precies aan ligt, is een andere vraag. Onderzoek wordt tegengewerkt. Door het openbaar bestuur, dat is dus de politiek.
Woensdag jl. toonde de heer Jaap van Dissel de sheet ‘Sterfte momenteel niet verhoogd’ aan de vaste kamercommissie VWS. Er is sprake van misleiding. De getoonde grafiek is de grafiek Sterfte in Nederland binnen 2 weken gerapporteerd van het RIVM.
De waarheid is dat er vanaf medio maart een ononderbroken oversterfte in 2022 is van nu bijna 6%, dit zijn ca. 6.776 sterfgevallen (cijfers CBS 30 sept.).
Serieuze onafhankelijke overwegingen – Prof. dr. Armand Girbes; Een oorspronkelijke, innovatieve denker – Prof. dr. Jeroen Hendrikse
In de afgelopen jaren heb ik zelfstandig onderzoek gedaan naar het functioneren van het stelsel van de gezondheidszorg met de focus op de medische zorg: de Zorgverzekeringswet, waar ongeveer de helft van alle uitgaven gedaan worden (45 miljard).
De vier belangrijkste inzichten zijn, van nieuw naar oud:
4e (NU) – Het CBS kleurt de berichtgeving over de oversterfte positief en bedrijft daarmee politiek. Kwaliteitsmedia nemen de berichten van het CBS tamelijk klakkeloos over. Zo ontstaat een krachtige beeldvorming, een frame over de oversterfte in NL dat bezijden de waarheid is.
3e (2020 – heden) – Het zorgstelsel is sinds de pandemie structureel overbelast, er is sprake van een #zorginfarct. Dit uit zich in de ultieme indicator, de oversterfte. In het 4e kwartaal van 2021 (zorgstelsels van alle landen hebben anderhalf jaar de tijd gehad zich aan te passen), was de oversterfte in Nederland het hoogste in modern Europa (EU14). De kwaliteit gaat nu (verder) achteruit. Update juni 2023: Grafieken Eurostat: excess mortality NL vs. EU en Excess Mortality Ranking EU14 2023
2e (2019) – De ingevoerde marktwerking leidt niet tot betere kwaliteit van de zorg, maar tot meer bureaucratie en een verschuiving van uitgaven naar ‘control’ in plaats van zorgverlening (uitvoering). Complexe patienten (comorbiditeit, geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg) zijn slechter af. De argumenten heb ik in artikelen en blogs uiteen gezet.
1e (2016 – 2018) – De medische zorg in Nederland is niet de beste van europa, zoals beweerd door politici, bestuurders en decisionmakers. Sinds de invoering van de gereguleerde marktwerking zijn de kosten sterk gestegen tot 2012, daarna zijn de kosten bevroren (relatieve daling van het aandeel in %BNP) en is de kwaliteit achteruit gegaan. De nederlandse zorg is hooguit een goede europese middenmotor.
7 juni 2023 – Titel aangepast, toevoeging ‘uitgehold zorgstelsel!’
11 januari 2022 – 2.875 views– meest gelezen website 2022
Vooraf
+70 views in het uur voorafgaand aan de presentatie van het eerste deelrapport van de Onderzoeksraad voor veiligheid op 16 feb. 2022.
In het eerste deelrapport van de Onderzoeksraad voor veiligheid wordt gesproken over de Realisatie van strategische doelen (pag. 229). Het tweede strategische doel is ‘Zicht op verspreiding virus’. Het Platform Betrouwbare Zorgcijfers toonde eerder aan dat het zicht op de verspreiding van het virus in internationaal opzicht zeer slecht was (zie voetnoot 11).
reactie de Volkskrant
In de Volkskrant van 4 jan. 2022 doen de hoogleraren Meester en van den Broek-Altenburg een oproep het door de Tweede Kamer gevraagde onderzoek naar de oversterfte zo snel mogelijk uit te voeren (unaniem aangenomen motie Omtzigt d.d. 1 dec. jl.). Citaat:
In de loop van december liep de oversterfte nog verder op, tot ongeveer 1.200 mensen per week, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De oorzaken voor deze hoge sterfte zijn onduidelijk: het zouden gedeeltelijk (wel of niet geregistreerde) coronaslachtoffers kunnen zijn, het zou gerelateerd kunnen zijn aan uitgestelde zorg, maar we kunnen ook niet uitsluiten dat de massavaccinaties er iets mee te maken hebben. Immers: recent onderzoek toont aan dat het op basis van de huidige gegevens niet uit te sluiten is dat vaccinaties naast beschermend ook tot op zekere hoogte riskant zijn boven de 65 jaar. Tijdens de maand december, waarin opnieuw lockdownmaatregelen werden ingevoerd, zou de verwachting zijn dat oversterfte juist afneemt. Door het gebrek aan brondata is niet vast te stellen wat het effect van de maatregelen op de sterfte is.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat er een grote diversiteit is in de verhouding tussen oversterfte en covid-19-gerelateerde sterfte. In sommige landen, zoals bijvoorbeeld Mexico, zien we hoge sterfte en een relatief laag aantal coviddoden. In andere landen zien we hele andere verhoudingen. Deze verhouding geeft deels aan hoe goed het land de piekcapaciteit in de zorg aankan, en deels hoe groot het probleem van covidgerelateerde sterfte is in relatie tot andere problematiek. (1)
Wat is nu ‘de oversterfte’? De oversterfte is de afwijking ten opzichte van de gemiddelde sterfte in de afgelopen jaren in een bepaalde periode, de periode van de coronapandemie (start 1e kwartaal 2020). In de oversterfte zijn alle doodsoorzaken meegerekend, de vervroegde sterfte door het virus, vaak gevolgd door een korte ondersterfte, maar ook de sterfte als gevolg van fataal gebleken uitgestelde zorg en de normale sterfte.
De oversterfte in Nederland is inderdaad schrikbarend hoog, vergeleken met andere moderne europese landen (EU14: landen west Europa boven 5 miljoen inwoners) De EU14 met de hoogste oversterfte zijn: Spanje (25%), Italië (24%), het Verenigd Koningrijk (23%), Portugal (20%) en op de 5e plaats komt Nederland (19%). Oostenrijk heeft ook 19% oversterfte, maar minder oversterfte per 100.000 inwoners. Bij Nederland is de afwijking tussen het gerapporteerd aantal corona sterfgevallen ten opzichte van de oversterfte het hoogste van alle landen, een factor 1,5 volgens onderzoek op het open source onderzoeksplatform github. (2)
Het CBS houdt sinds enige tijd de gegevens van de pandemie bij: de oversterfte per week, met een uitsplitsing naar leeftijdsgroepen en ook specifiek de oversterfte onder Wlz-gebruikers (mensen met een zwakke gezondheid die in verpleeghuizen verblijven). Tot en met augustus 2021 berekent het CBS het aantal coronadoden 78% hoger dan gemeld bij de GGD. (3.1, 3.2)
De auteurs noemen verschillende denkbare oorzaken. We nemen ze door.
Wordt het aantal coronaslachtoffers wel goed geregistreerd? Nee, zie hiervoor.
Zouden de massavaccinaties er mee te maken kunnen hebben? Dat is niet ondenkbaar, maar dit speelt in de meeste landen. Het is een internationaal vraagstuk, dat grootschalig, langdurig en interdisciplinair onderzoek vergt waarvan (deel)resultaten pas in de loop van de tijd beschikbaar zullen komen in wetenschappelijke publicaties. Zo’n onderzoek op stel en sprong voor Nederland doen, waarbij onze dataverzameling niet goed op orde is, lijkt niet erg zinvol. Het is bekend dat de registraties van het RIVM en de GGD gebrekkig zijn. De NHS (Verenigd Koninkrijk) en Sundhedsstyrelsen (Denemarken) zijn internationaal toonaangevende leveranciers van onderzoeksdata.
Maar er is wel een sterk verband tussen de oversterfte en de uitgestelde zorg. De opmerking van de auteurs dat ‘tijdens de maand december, waarin opnieuw lockdownmaatregelen werden ingevoerd, de verwachting zou zijn dat de oversterfte juist afneemt’ is dan ook ronduit naïef. Immers, de zorg stond bijkans op codezwart!
Het is evident dat de capaciteit van de gezondheidszorg ontoereikend is gebleken. De zorgvraag, reguliere zorg èn pandemische zorg, is structureel te hoog voor de beschikbare capaciteit. Het aantal ziekenhuisbedden is in de afgelopen jaren afgenomen. (4) Het aantal IC-bedden is sinds het uitbreken van corona niet substantieel uitgebreid. (5) Het ziekteverzuim onder zorgpersoneel is historisch hoog (6), mede als gevolg van de opgelopen infecties die mede veroorzaakt zijn door onvoldoende beschikbare persoonlijke beschermingsmiddelen. (7) De vaccinaties zijn te laat gekomen. (8) Op de publieke gezondheidszorg van de GGD’en is de afgelopen jaren bezuinigd (Wpg). (9) Kabinetten hebben niets gedaan met waarschuwingen dat er epidemieën zouden gaan uitbreken. (10) Er is weinig zicht op de feitelijke verspreiding van het coronavirus door het land, er is geen viruscontrol (11). Code zwart is in de ziekenhuizen met kunst en vliegwerk ternauwernood voorkomen, terwijl in de andere delen van de zorg (1e lijn, thuiszorg enz.) misschien wel sprake is (geweest) van een ‘code zwart’. (12) En nu overspoelt omicron de zorg, die al uitgeput is.
Het ziekteverzuim onder werknemers in zorg en welzijn kwam in het eerste kwartaal van 2021 uit op 6,8 procent, het hoogste verzuimcijfer in een eerste kwartaal sinds 2002. In de branche verpleging, verzorging en thuiszorg was het verzuim met 8,2 procent het hoogst. – CBS 29/4/2022
Het onderzoek waar de Tweede Kamer om heeft gevraagd kan in elk geval al gedeeltelijk worden afgerond. Het geprivatiseerde en gedecentraliseerde, ‘efficiënte’ nederlandse zorgsysteem bleek niet opgewassen tegen corona.
In de afgelopen jaren hebben deze 25 personen met verstand van de zorg zich positief uitgelaten over mijn kritische, onbetaalde en onafhankelijke publicaties over de nederlandse gezondheidszorg. De meesten zijn gepromoveerd (PhD).
Het Platform Betrouwbare Zorgcijfers bestaat uit een groep medestanders:
16/10, 9:00 uur – Wat het dashboard dus NIET in beeld brengt.
15/10, 12:15 uur – Retweets van oa. huisartsen, Likes van aantal zorgverleners en medici op LinkedIn
Na maanden werp ik weer eens een blik op het coronadashboard.nl nu de eerste tekenen van een 6e golf zich aandienen.
homepage coronadashboard.nl (14/10/2021)
Een paar dingen vallen me op.
Op de homepage staan Intensive care-opnames, Ziekenhuisopnames, de Vaccinatiegraad en direct daaronder de kaart van Nederland met risiconiveau’s. Die klik ik eerst aan, op de homepage kom ik nog terug:
Het aantal risiconiveau’s is veranderd
Het waren er vijf, toen waren het er vier, nu zijn er nog drie risiconiveau’s (NB: dit heb ik niet precies bijgehouden, ik schrijf vanuit het geheugen): (1) waakzaam, (2) zorgelijk en (3) ernstig. Waarom? Bestaat (4) zeer ernstig opeens niet meer? Het aanpassen van een van de belangrijkste referentiekaders, of ijkpunten, die een totaalbeeld geven van de omvang van de pandemie maakt een betekenisvolle vergelijking (analyse) in de tijd lastig, zo niet onmogelijk. Tenminste, als je overzichtsinformatie wilt geven aan het grote publiek, waar het dashboard toch voor bedoeld is. Het is inconsistent.
Het risiconiveau is: zorgelijk
Het risiconiveau geeft informatie over de druk op de zorg door patiënten met COVID-19. Er zijn drie risiconiveaus mogelijk: (…) Welk risiconiveau geldt, hangt af van het gemiddelde aantal ziekenhuisopnames en het gemiddelde aantal IC-opnames in 7 dagen.
Met andere woorden: de ernst van de pandemie wordt volledig bepaald o.b.v. de druk op de 2e lijnszorg. De spoedeisende hulp, de 1e lijn, de huisartsenzorg en alles daar omheen, de – om in deze terminologie te blijven – 0e lijn, de mantelzorg, de nazorg aan huis van mensen met long covid enz. , waar volgens velen die in de praktijk staan maar ook enkele hoogleraren nu sprake is van een #zorginfarct, het wordt allemaal buiten beschouwing gelaten. Is daar geen corona, dan?
Wat zegt dit?! Er is weinig fantasie voor nodig om dit ‘framing door de overheid’ te noemen en dit is nog mild uitgedrukt. Het coronadashboard is – helaas – verworden tot een advertorial van het coronabeleid.
Eerdere bijdrage aan het coronadashboard van de overheid (Position paper voor de Lessons Learned van minVWS)>
Het demissionaire kabinet heeft een ambitieus herstelprogramma aangekondigd in de kamerbrief ‘Ongekend onrecht’. Citaat: “Het is een zwarte bladzijde in de
geschiedenis van de Nederlandse overheid. Het vervult het kabinet met een diep gevoel van schaamte. De grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden.”
Hier de eerste pagina en de hoofdstukken.
1. Herstel van gedupeerde ouders verruimen en versnellen
2. Stoppen met Toeslagen in de huidige vorm
3. Leren van de praktijk: signalen serieus nemen
4. Versterken dienstverlening bij alle onderdelen van de overheid
5. Wet- en regelgeving en de menselijke maat
6. Discriminatie en het gebruik van nationaliteit
7. Informatievoorziening aan parlement en samenleving: openheid is de standaard
8. Informatiehuishouding: de basis op orde
9. Rol van de andere staatsmachten
10.Versterking van het ambtelijk vakmanschap
11.Vervolg: in gesprek over de ambities en maatregelen
12.Tot slot
Het doet me terugdenken aan dit oude pleidooi voor een betere overheid (deVolkskrant, 16 mei 2007). Gaat deze geschiedenis (de details verschillen) zich herhalen?!
29/9 9:00 uur – laatste update. Deze post is afgesloten. Eerste publicatie was op 23 september jl. De tekst bleef, qua strekking, ongewijzigd. Nadien zijn de cijfers een paar keer geactualiseerd.
Meer dan honderd coronapatiënten op de IC https://t.co/3pi1V2j5el via @NOS Het kabinet is 'out of control' – o.b.v. de feiten.
Het bron- en contactonderzoek (BCO) heeft gefaald (bestuurlijk-organisatorisch – personele capaciteit GGD’en <> testcapaciteit laboratoria, doorlooptijden; tegenstrijdigheden in beleidsontwikkeling: wie mag zich laten testen?; wie krijgt voorrang bij het testen?)
In bestuurlijke zin: de situatie is in 11 veiligheidsregio’s ‘zorgelijk’ en in 3 zelfs ‘ernstig’ bron: RO-dashboard
Het Reproductiegetal (R0) ligt boven de 1 sinds 18/8 (nu: 1,33), maar eigenlijk al sinds 30/6 (alleen tussen 3/8 en 17/8 nipt onder de 1.0, orde ca. 0.95, dus verspreiding sudderde door 1:1) bron: RO-dashboard coronadashboard rijksoverheid ;Rivm
Het aantal positief getestte personen ligt al 2 weken toenemend boven de signaalwaarde (16,8 t.o.v. Sw=7 obv. 1 dagsmeldingen) bron: RO-dashboard
Het aantal IC-opnames ligt nu ruim een week boven de signaalwaarde (nu: 12 t.o.v. Sw=10) bron: RO-dashboard
bovenste deel dashboard rijksoverheid (homepage)
Het percentage positieve uitslag (test) t.o.v. het totaal aantal afgenomen tests is gestegen van 0,6% (eind juni) naar 6,1% heden (3 weken geleden nog 2,2%) bron: Rivm
Er zijn op dit moment meer dan 100.000 mensen besmet (exacte schatting: 104.437) bron: RO-dashboard (2e indicator vanaf linksboven: aantal besmettelijke mensen per 100.000 inwoners)<Rivm
(vervolg) “…, vooral bij ingrijpende beleidswijzigingen – zoals een stelselverandering in de zorg. CPB-modellen zijn naar hun aard enigszins mechanisch, gebaseerd op verbanden uit het verleden.” @FrankHendrickx Heb ik het bij het rechte eind?! #politiek@2eKamertweets enz. 2/
Het CPB heeft met het rapport ‘Zorgkeuzes in Kaart, Analyse van beleidsopties van politieke partijen voor de zorg’ – wellicht onbedoeld – een eenzijdig beleidsadvies voor de politiek uitgebracht. Het gaat om het hoofdstuk Stelselwijzigingen.
Tijdlijn
Het CPB is op 27 juli via de contactpersoon om een reactie gevraagd. Vraag: “Hoe moet ik in de tabel ‘Vermijdbare sterfte per 100.000 inwoners 2015’ en ‘% gemelde onvervulde zorgbehoefte 2016’ herleiden naar OECD Health at a Glance 2019?”
Op 2 sept. kreeg ik het volgende antwoord: “We zijn eruit: het blijken de getallen uit Health at a Glance 2018 te zijn. Ten tijde van het schrijven van de tekst was Health at a Glance 2019 nog niet gepubliceerd. Het betreft dus een fout in de verwijzing. De tabel is illustratief gebruikt en vormt geen input voor verdere berekeningen. We gaan na hoe we de typefout kunnen corrigeren. Hartelijk dank voor de oplettendheid.”
Kritiek op hoofdlijnen
Het hoofdstuk Stelselwijzigingen gaat in een notedop in op het type stelselwijzigingen (vijf typen, waaronder vier met meer publieke (overheids)regie – voer voor fijnproevers – en het verbieden van de winstuitkering door zorgverzekeraars ) en de technisch-financiele gevolgen daarvan inclusief de transitieperiode.
Ik heb twee fundamentele punten van kritiek. Opmerkelijk is dat aan de kostenkant schattingen zijn gemaakt, maar dat die aan de opbrengstenkant ontbreken. (Zie pag. 445: ‘geen ex-ante besparingen worden toegekend’). De coronacrisis heeft duidelijk gemaakt dat samenwerking i.p.v. concurrentie (op de werkvloer en tussen (organisaties van) zorgverleners) nodig is. De ontstane ‘samenwerkingsgeest’ heeft onvermoede positieve krachten losgemaakt bij de bestrijding van de eerste golf, het ziekteverzuim (dat inmiddels historisch hoogten heeft bereikt en het hoogste is van alle bedrijfstakken, zie CBS) zou door de intrinsieke motivatie van zorgverleners de afgelopen maanden wel eens gedaald kunnen zijn (kan dit worden uitgerekend?), overwerk werd en wordt met inzet en zonder morren gedaan (Let wel: de voortslepende beloningsdiscussie NOS Virtueel protest zorgverleners , de politiek speelt met vuur). Welke baten zouden we hiervoor kunnen en moeten becijferen? De stelling lijkt me verdedigbaar dat de baten van een gezondere werkcultuur in de zorg door het uitgangspunt van samenwerking i.p.v. concurrentie eerder in de miljarden zullen lopen dan in de honderden miljoenen – op jaarbasis.
Verder. Lees de tekst onder de paragraaf Stelselwijzigingen (pag.446, rechts). Mijn inschatting is dat de genoemde voordelen van een ‘Publiek stelsel’ wel eens groter zouden kunnen zijn – ze zijn m.i. zeker tastbaarder – dan de voordelen van een ‘Privaat stelsel’. Voor een ‘privaat stelsel’ pleiten onder meer de volgende argumenten: a. Het argument ‘meer vertrouwen op concurrentiële prikkels bij zorgaanbieders en uitvoerders om kwaliteit te verhogen’ is zonder meer twijfelachtig; b. het argument ‘kosten laag te houden’ lijkt mij inmiddels wel gefalsificeerd (> Hoofdlijnenakkoorden sinds 2011 om de kosten van het private stelsel van gereguleerde marktwerking te beteugelen)
Een tweede fundamenteel punt van kritiek betreft de opsomming van de technische aanpassingen die bij een stelselwijziging nodig zijn. Aanpassingen in wet- en regelgeving, in de ICT, in administraties, enzovoorts, het geheel onder de noemer van ‘bedrijfsvoering’. Natuurlijk moet er van alles gebeuren en het uitwerken en uitvoeren van een transitie levert veel werkgelegenheid (en omzet) op voor professionele dienstverleners, maar is dat voor het grote publiek relevant? Een stelselwijziging vergt politieke wil. Punt. In schema weergegeven de tekst van het rapport (pag. 446):
Kritiek bij Tabel 1 Tabel 1 (pag. 446, afb. rechts hierboven) toont de score van NL t.o.v. enkele andere westeuropese landen op een viertal indicatoren. Algemeen geformuleerd: De indicatoren met voor NL de meest gunstige cijfers worden getoond en een aantal landen die over het algemeen hoog scoren: Noorwegen, Zwitserland, Oostenrijk, Spanje en Italie zijn overgeslagen (!). De tabel dient louter ‘ter illustratie’, weten we inmiddels – zie de correspondentie. Ik noem het cherry picking. Nemen we de indicator ‘vermijdbare sterfte‘, dit betreft ‘amenable mortality’, maar er is ook ‘preventable mortality’. Het CPB toont de ene en laat de andere weg. Het verschil in beide NL-scores is evident. Beide OECD-tabellen hier (links: preventable mortality; rechts: amenable mortality)
Qua ‘Levensverwachting‘ doet NL het minder goed dan wordt gesuggereerd.
@CPBnl pag. 446 ‘Zorgkeuzes in Kaart’, hoofdstuk Stelselwijzigingen: Hoe moet ik ‘Vermijdbare sterfte per 100.000 inwoners 2015’ en ‘% gemelde onvervulde zorgbehoefte 2016’ herleiden naar OECD Health at a Glance 2019? Deze vraag heb ik 1 maand geleden gesteld, nog geen antwoord. pic.twitter.com/UQAdGzD0Au
4/ De door het @CPBnl getoonde tabel is een voorbeeld van cherry picking. Algemeen: De indicatoren met voor NL de meest gunstige cijfers worden getoond en landen met hogere scores worden weggelaten. Zie ook: https://t.co/0qHLr4I85v; https://t.co/Z6QLQZUxWd
“Terwijl het huis in de fik staat (coronacrisis – publieke gezondheidszorg), adviseert het @CPBnl de politieke partijen over het groot onderhoud aan de schuur (marktzorgstelsel). Op de aanbevelingen mbt. de schuur valt ook nog een en ander af te dingen.”> https://t.co/3GIC5srRe0
Op alle serieuze ranglijsten (OECD Health at a Glance, Healthcare Access and Quality Index, EC/EU/Eurostat) is de relatieve achteruitgang van de Nederlandse medische zorg ten opzichte van de EU14 terug te zien.
Toelichting
De EU14 zijn de 14 moderne Europese landen met meer dan 5 miljoen inwoners: België, Denemarken, Duitsland, Engeland (UK), Frankrijk, Finland, Italië, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Zweden en Zwitserland. Deze 14 landen hebben een gedeelde politiek-democratische, sociaal-economische en technologische ontwikkeling doorgemaakt waardoor de onderlinge vergelijkbaarheid groot is.
OECD Health at a Glance en de Health Access and Quality Index zijn internationaal erkende en geraadpleegde samengestelde indexen (meerdere indicatoren van alle OECD-landen, of de gehele wereld), EU State of Health is een omvattende landenrapportage. Healthy life years en Life expectancy zijn typische kernindicatoren van gezond leven en levensverwachting.
Het schema van het Existentieel vraagstuk heeft 3e dimensies. Alle drie dimensies roepen ethische vraagstukken op.
1e Privaat versus Publiek (stelselniveau) – ethisch vraagstuk: de besteding van publiek geld, wie profiteert ervan? De corona pandemie. 2e Patiëntgericht versus Datagericht (patiëntfocus) – ethisch vraagstuk: de (bescherming van de) persoonlijke waardigheid van de patiënt 3e Onbevangen versus Defensief (autonomie zorgverlener) – ethisch vraagstuk: de (bescherming van de) integriteit van de (handeling verrichtende) zorgverlener
Het zorgmarktdenken bestaat (en wordt steeds sterker) bij alle drie. Soms versterken ze elkaar, zoals bij VBHC (combinatie van 1e en 2e dimensie). De 3e dimensie opent de markt van de juridisering van de zorg. In het schema moet ‘MARKT Privaat’ dus eigenlijk ook geplaatst worden achter ‘Techno/Datacentraal’ en ‘(USA)Claim culture’.
Waarom zorg in Nederland juist níét tot de beste hoort
2 mei 2019 – De tekst in de krant is fors ingekort (van 750 naar 450 woorden) en geeft de essentie goed weer. Lees hier de volledige tekstversie.
Gezondheidszorg staat voor een Existentieel vraagstuk
(Publiek of Privaat)
De Rijksoverheid heeft de afgelopen jaren bewust een te positief beeld geschetst van de medische gezondheidszorg. “Onze zorg behoort tot de beste van Europa” staat in het Regeerakkoord. Op basis van zelfstandig onderzoek, gevalideerd door deskundigen, heb ik vastgesteld dat de kwaliteit van de medische zorg in vergelijking met andere moderne Europese landen sinds 2006 geleidelijk aan terrein verliest.[1] Dit is opmerkelijk. Want waarom werd dit onderzoek niet gedaan door een van de kennisinstituten (SCP, CPB, Zorginstituut, WRR, Universiteiten)?
Het medisch zorgstelsel van gereguleerde marktwerking is niet goed doordacht. Er zijn twee fundamentele ontwerpfouten gemaakt. Ten eerste: Een patiënt, die wettelijk verplicht is te betalen voor zijn zorgbehoefte, is geen consument van zorg maar heeft recht op goede zorgverlening op basis van indicatiestelling door een gediplomeerde zorgverlener. Deze moreel-ethische dimensie van de zorg is uit het oog verloren. Ten tweede: Landelijke regie van het zorgaanbod, een planning van zorgvoorzieningen op landelijke schaal, is onmogelijk in een stelsel van concurrerende zorgverzekeraars. Dat zorgverzekeraars (overwegend) regionale monopolisten zijn doet hier niets aan af. Beide ontwerpfouten zijn terug te voeren op het probleem dat over de verhouding tussen het publieke en het private niet goed is nagedacht bij de invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006.
De schizofrenie van het marktgedreven zorgstelsel laat zich ook op een andere manier typeren. De filosofie van marktwerking vraagt om inherent tegengesteld gedrag van de betrokkenen in de zorgverlening. Commerciële belangen en concurrentie moeten samengaan met vertrouwen en samenwerking. Wat de zorgeconomen ook beweren, deze tegenstelling – in menselijk gedrag en in het stelselontwerp – tart de logica. Het gaat namelijk in dit geval niet om een vorm van publiek-private samenwerking zoals we dat uit de praktijk en de leerboeken kennen.
Het marktdenken in de zorg leidt tot afsplitsing van zorgbedrijfjes die de patiënt niet als een mens maar als een gefragmenteerd wezen benaderen waaraan gesleuteld en verdiend kan worden. In de fragmentatie van lichaam en geest tot kleine diagnosebehandelbrokjes zitten de verdienmodellen. Profijtelijk zijn de klinieken voor electieve ingrepen (knie-, heup- en staaroperaties), maar voor de acute zorg, de complexe zorg en de chronische zorg die gezamenlijk veruit het grootste deel van de medische zorg vormen werkt het marktmechanisme niet, of zijn er kostbare gevolgen waar overheidssturing nodig is. Zoals nu weer bij het ziekenhuis in Boxmeer. Daar waar de mens zich niet laat opsplitsen zien we de meest schrijnende gevolgen van het marktdenken: in de specialistische GGZ en de jeugdzorg (een gemeentelijke taak). Hoe meer fragmentatie, hoe meer regels. Immers, patiëntveiligheid en zorgkwaliteit zijn absolute vereisten die altijd moeten worden geborgd. En ook dat geeft verdienmodellen. Maar wat is nu de essentie?
De versplintering van het zorgaanbod leidt tot complexere regelgeving met een toename van verantwoording, toezicht en dus: bureaucratie. Het leidt tot torenhoge indirecte kosten, een zeer verfijnd systeem van checks en balances ergo een complexe hybride zorgmachinerie die nooit af kan zijn, waardoor steeds minder geld beschikbaar is voor de zorg. OntRegelDeZorg? Nieuwe regels vervangen de geschrapte. Value Based Health Care? Waarom niet gewoon de patiënt vragen of hij/zij tevreden is? Hoe doelmatig is een systeem van 24 zorgverzekeraars met 55 polissen basisverzekering die allemaal hetzelfde zorgpakket aanbieden? Management staat centraal in het marktgedreven zorgstelsel in plaats van uitvoering. Is er wellicht een verband met het feit dat de zorg steeds minder aantrekkelijk wordt gevonden om in te werken en het toenemend gebrek aan gekwalificeerde zorgverleners (verpleegkundigen, triagisten, huisartsen, ouderengeneeskundigen e.a.)?
Er zijn teveel private krachten en er is te weinig publieke sturing in het zorgstelsel. Publiek is ondergeschikt gemaakt aan privaat, het moet juist andersom! Dit inzicht begint door te breken. Toen ik Kim Putters, directeur van het SCP en hoogleraar aan de Rotterdamse school waar het ‘zorg is business’-adagium gehuldigd wordt, hiermee in het openbaar confronteerde gaf hij volmondig toe dat deze analyse klopt (NZF-cafe d.d. 14/3/2019).
De gezondheidszorg staat voor een existentiële keuze. Een keuze die direct samenhangt met de vraag of de overheid de regie terugneemt en binnen publieke randvoorwaarden private zorgverlening en zinvolle innovaties faciliteert, of de omgekeerde situatie, waarbij private partijen de dienst blijven uitmaken en de publieke taak beperkt wordt tot het corrigeren van de collateral damage van echte marktwerking.
In het eerste geval kunnen we terugkeren naar de menselijke maat en staat de patiënt weer centraal, in het andere geval wordt de patiënt een dataverzameling, de zorgverlener een data-analist, krijgt Big Tech het voor het zeggen en zoekt iedereen het in het oerwoud van regels verder zelf maar uit.
voetnoot 1 Zelfstandig onderzoek van data OECD-Health at a Glance 2007, 2009, 2011, 2013, 2015, 2017. Gepubliceerd in Economisch Statistische Berichten. 2017;1 ‘Zorgstelsel op basis van samenwerking stelt patiënt centraal’.
19 december 2020 – Bij het verschijnen van het discussiestuk ‘Zorg voor de Toekomst’ als start van een consultatieproces over de toekomst van het nederlandse zorgstelsel, breng ik deze speech, uitgesproken bij het NZF-debat (maart 2019), opnieuw onder uw aandacht.
Reacties van hoogleraren
reactie Wanda de Kanter, longarts in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis (Nederlands Kanker Instituut)
reactie Armand Girbes, Professor Intensive Care Medicine & Clinical Pharmacologist VUmc:
VUmc portretten Intensive Care 2016
“Kritisch tegengeluid over de ongepaste zelfverheerlijking over “het beste systeem ter wereld”. In het Frans zeggen we: ‘on n’est jamais mieux servi que par soi-même’. Onze gezondheidszorg is op veel fronten inderdaad niet zo slecht, maar het gaat achteruit in kwaliteit. Vraag dat aan de patiënt met de diagnose kanker die heel lang moet wachten op de MRI of de operatie, of de patiënt die binnen 23 uur na de faillietverklaring van het Slotervaart als een DHL pakketje overgeplaatst moest worden, of de ziekenhuispatiënt die niet overgeplaatst kan worden naar een revalidatiecentrum of verzorgingstehuis omdat er geen plaats is. Of de MS patiënt die geen stamceltransplantatie vergoed kan krijgen voor zijn/haar specifieke vorm van MS, maar wel tegen eigen betaling in gerenommeerde buitenlandse Europese academische ziekenhuizen kan worden geholpen. Of aan de dokters, die 40% van hun tijd aan administratie besteden en uren moeten bellen om de patiënt elders opgenomen te krijgen wegens plaatsgebrek. Dat is de praktijk. Die ijdele zelfverheerlijking door vooral mensen die langs de zijlijn staan van het echte speelveld, is ongepast. Gijs van Loef geeft een ander geluid waar de gesubsidieerde mooi-sprekers inhoudelijk op zouden moeten reageren.”
Failliet marktwerking in de medische gezondheidszorg
Vlnr: spreker, Herman Tjeenk Willink, Jan Terlouw, Ron Meyer, Kim Putters
De Rijksoverheid heeft de afgelopen jaren bewust een te positief beeld geschetst van de medische gezondheidszorg. In het Regeerakkoord staat: “Onze zorg behoort tot de beste van Europa”.
O.b.v. zelfstandig onderzoek (bron: OECD Health at a Glance, raadpleging panel medisch deskundigen, gevalideerd door experts) heb ik vastgesteld dat de kwaliteit van de medische zorg in vergelijking met andere moderne Europese landen sinds 2006 geleidelijk aan terrein verliest. Mijn oudste publicaties erover van 2,5 jaar geleden worden nog steeds dagelijk tientallen malen gelezen. Opmerkelijk! Want waarom werd dit onderzoek niet gedaan door de kennisinstituten? ‘Nederlandse zorg valt van haar voetstuk’ is een van de meest gelezen artikelen in MEDISCH CONTACT en kreeg veel bijval van medici, maar geen enkele reactie vanuit de bestuurlijke en –beleidshoek.
Ik stel vast dat het zorgstelsel van gereguleerde marktwerking niet goed doordacht is – er zijn 2 fundamentele ontwerpfouten gemaakt – , maar dat er nog steeds geen onderzoek wordt gedaan.
1e Een patiënt – die heeft moeten betalen voor zijn zorg! – is geen consument, maar heeft recht op zorg; 2e Landelijke regie (planning van zorgvoorzieningen op landelijke schaal) is onmogelijk in een stelsel met concurrerende zorgverzekeraars.
Er zijn teveel private krachten en er is te weinig publieke sturing in het zorgstelsel. Publiek is ondergeschikt gemaakt aan privaat, het moet andersom! Dit inzicht begint door te breken (a).
Maar… de Adviesaanvragen van de Regering aan de WRR en de SER over de betaalbaarheid van de zorg zijn toch op de lange baan geschoven (b). Reactie Kim Putters: ad a Eens met de stelling dat publiek boven privaat moet staan; ad b SER komt eind 2019 met het advies.
Tenslotte. Onze studenten worden nog steeds opgeleid vanuit de filosofie van marktwerking in de zorg met het adagium ‘Zorg is Business’. Ik noem het de ‘Rotterdams school’, die ons zorgstelsel bestuurt… Jan Terlouw zegt desgevraagd dat hij het er helemaal mee eens is
Meest gelezen pagina op deze website – Reacties en steunbetuigingen stromen binnen via verschillende kanalen –
Wil je je uitspreken over dit statement, doe dat bij voorkeur op LinkedIn (5500+ views met veel inhoudelijke commentaren)>Statement Failliet marktwerking medische zorg
Het debat begon met een groepsgesprek tussen zorgprofessionals. Vlnr: Rogier Botting (fysiotherapeut), Armand Girbes (hoogleraar intensivist/farmacoloog VUmc), Roos Blom (psycholoog – MC Slotervaart), Cobie Groenendijk (moderator – psychiater)
Het faillissement van twee ziekenhuizen heeft het debat over de marktwerking in de zorg op scherp gezet. Niemand weet waarom juist deze ziekenhuizen failliet moesten gaan en waarom op zo’n abrupte, onzorgvuldige manier.
De filosofie van marktwerking werkt niet omdat het inherent tegengesteld gedrag vraagt van de betrokkenen in de zorgverlening. Commerciële belangen en concurrentie moeten samengaan met vertrouwen en samenwerking. Wat de zorgeconomen ook beweren, deze tegenstelling – in menselijk gedrag en in het stelselontwerp – tart de logica. Het gaat namelijk in dit geval niet om een vorm van publiek-private samenwerking zoals we dat uit de praktijk en de leerboeken kennen.
De idee dat marktwerking in de zorg het ei van Columbus zou zijn, is overigens ergens wel te begrijpen. We leven in een land waarin iedereen gelijk is, iedereen vrij wil zijn van betutteling en zijn eigen keuzes maakt en zijn eigen wiel uitvindt. Leiderschap en centrale sturing, daar zijn we met zijn allen allergisch voor. Ik noem dit de culturele dimensie. De marktwerkingsgedachte past ogenschijnlijk goed bij een land waarin iedereen zijn eigen gang wil kunnen gaan, maar de schijn bedriegt. Iedereen is wettelijk verplicht te betalen voor zorg (alhoewel, we hebben de casus Jordy Zwarts), de verwachting dat daar het recht op zorg tegenover staat is dus logisch: Zorg is geen markt, maar een recht. Een patiënt is geen consument, maar een zorgbehoevende.
Het feit dat een stervend mens te horen krijgt dat hij moet verhuizen vanwege de sluiting van het ziekenhuis is mensonterend, maar dat is wat er nu gebeurd. Patiënten die naar huis worden gestuurd omdat ze de verkeerde zorgpolis hebben, het is schering en inslag. Er komen steeds meer ontzorgde streken in welvarend Nederland waar je maar beter niet kunt blijven wonen. Want er is geen opvolgende huisarts meer en het dichtstbijzijnde ziekenhuis/SEH ligt op minimaal een uur reisafstand. Ziehier het echec van de gereguleerde marktwerking.
Wat de overheid heeft gedaan om die tegengestelde krachten van concurrentie en samenwerking in toom te kunnen houden, is de bouw van een zeer verfijnd systeem van checks en balances, een hybride, complexe zorgmachinerie. Die nooit af is. Dit hybride en marktgedreven zorgstelsel legt de prikkels verkeerd en benadert de patiënt niet holistisch maar als een gefragmenteerd wezen waaraan gesleuteld (en verdiend) kan worden. Fragmentatie van lichaam en geest geeft verdienmodellen. Het stelsel is omzet-gedreven en niet zorgkwaliteit-gedreven. Toch moet zorgkwaliteit altijd worden geborgd (patiëntveiligheid is een absolute vereiste) en dit leidt onvermijdelijk tot steeds minutieuzere controles en toenemende ondoorzichtigheid (bureaucratie), het tegenovergestelde van transparantie. Het leidt tot torenhoge indirecte kosten, waardoor minder geld beschikbaar is voor de zorg. OntRegelDeZorg?
Ik kom tot de volgende argumenten tegen marktwerking in de medische gezondheidszorg (Aanvullingen zijn welkom).
A Het is ongewenst vanuit het patiëntperspectief, alleen bij de huisarts staat de patiënt (als holistisch wezen) centraal. Maar de patiënt die voor meervoudige behandeling doorverwezen wordt naar de 2e lijn komt in een krachtenveld waarin optimale samenwerking tussen zorgspecialismen vaak problematisch is. Een uitzondering geldt voor de electieve behandelingen, een profijtelijke business, waar de wachtlijsten in Nederland kort zijn. De patiënt staat zeker niet centraal bij veel toeleveranciers van medicijnen en medische hulpmiddelen, die vaak zuiver profitgedreven opereren en lak hebben aan het patiëntbelang (zeldzame ziektes hebben geen verdienmodel) en patiëntveiligheid. Marktwerking fragmenteert een patiënt in stukjes, voor elk stukje een businessmodel met betalende klanten.
B Concurrentie (en machts-)denken is ongewenst vanuit het perspectief van zorgverleners die juist moeten en willen samenwerken. Het maakt werken in de zorg onaantrekkelijk. Er is een toenemende schaarste aan gespecialiseerde zorgverleners op MBO en HBO-niveau. Het ziekteverzuim en personeelsverloop in de zorg is historisch hoog.
C Het werkt niet omdat er geen transparantie van prijzen en kwaliteit is, waardoor de burger geen beredeneerde keuze tussen zorgpolissen kan maken (wellicht m.u.v. de hoogte van het vrijwillig eigen risico). De consumentenbond spreekt van een polisjungle. Volgens de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving heeft het tripartite zorgverzekeringsmarktstelsel de zorgverlener en zorgvrager van elkaar vervreemdt.
D Het werkt niet in de zorgverzekeraarsmarkt, feitelijk een oligopolie van een paar zorginkoopconcerns die op basis van overheidsgaranties en met politiek-bestuurlijke dekking vrij spel hebben en met een polisjungle een schijnmarkt hebben gecreeerd. Er zijn vrijwel geen nieuwe toetreders (muv. IptiQ, een zwitsere zorgverzekeraar), de barrières zijn te hoog.
E Marktwerking leidt tot een tomeloze innovatiedrift met als keerzijde weer toenemende bureaucratie. Elke nieuwigheid vraagt om nieuwe regels omwille van de patiëntveiligheid en heeft een langdurig ‘toelatingsprogramma’ te doorlopen. Maar het gros van de innovaties mislukt, time to market duurt vaak te lang. Investeringen worden niet terugverdiend.
F Marktwerking stimuleert omzet en – vanuit het perspectief van de belasting- en premiebetaler – een onbeheersbare kostenontwikkeling. Het maakt de zorg onbetaalbaar voor de lagere en middeninkomensgroepen, maar ook voor chronisch zieken en (geestelijk) gehandicapten. In de eerste jaren van de Zorgverzekeringswet liepen de kosten dan ook volledig uit de hand, totdat Rutte-2 ingreep met de budgettering (hoofdlijnenakkoorden). De wal keerde in 2011 het schip.
G Het marktgedreven zorgstelsel is ondoelmatig. De marktwerking brengt een zeer complex beheerssysteem voort – een hele trits aan bestuurs- en beleidsorganen en toezichthouders – waarin zelfs insiders de weg kwijtraken. Deze bureaucratie is verre van transparant en kost heel veel geld, waardoor minder geld voor de zorg beschikbaar is.
H In een zorgverzekeraarsmarkt bestaat een blinde vlek voor centrale planning van landelijke zorgvoorzieningen en centrale randvoorwaarden (zoals ICT-standaarden). Zorgverzekeraars hebben deze regisserende rol als marktmeester, maar kunnen dit natuurlijk nooit waarmaken. Veel zorgvoorzieningen (organisatorische eenheden van samenwerkende zorgverleners) staan onder druk en verdwijnen (spoedeisende hulp, kleinere ziekenhuizen, specialistische ggz) en vooral ook in de periferie buiten de Randstad. Het plotselinge faillissement van de ziekenhuizen is een voorbeeld van dit marktfalen.
I Marktwerking holt de publieke sector van binnen uit. De markt zuigt de kennis weg die in de publieke sector met publieke financiële middelen is opgebouwd door universiteiten en kennisinstituten. Het is de keerzijde van de valorisatie gedachte. Essentiele kennis moet ‘publiek’ blijven. Zie de problematiek rondom de nieuwe geneesmiddelen.
J De Nederlandse bevolking wil dit marktgedreven zorgstelsel niet (meer). Het is dan ook niet verassend dat een meerderheid van de Nederlandse bevolking het zorgstelsel fundamenteel wil veranderen. Men wil meer publieke sturing en minder marktwerking. En men wil, het gaat per slot van rekening om eigen geld, van meet af aan betrokken zijn bij het herontwerp van de zorg.
Bevestiging vanuit onafhankelijke data-analyse van de OESO De kwaliteit van de Nederlandse medische zorg gaat sinds de invoering van het systeem van gereguleerde marktwerking langzaam maar zeker achteruit in vergelijking met andere moderne Europese landen, zo blijkt uit een analyse van OECD-data. Deskundigen hebben dit bevestigd. > https://gijsvanloef.nl/2017/11/12/tendens-daling-kwaliteit-medische-zorg-t-o-v-eu14-zet-door-2007-2017-oeso/
Onderzoeksartikel Nederlandse zorg valt van haar voetstuk Oktober 2018 verscheen in Medisch Contact het onderzoeksartikel ‘Nederlandse zorg valt van haar voetstuk’ De link naar het onderzoeksartikel en de nadere toelichting en onderbouwing vindt u op deze website> Toelichting en onderbouwing
Europese toppositie van Nederlandse gezondheidszorg moet worden genuanceerd
Volgens politici en beleidsmakers is het Nederlandse gezondheidszorg een van de beste, zo niet hét beste zorgstelsel van Europa. Maar klopt dat wel? Hoe goed is onze zorg? Socioloog Gijs van Loef vergeleek allerlei indicatoren en nuanceerde die conclusie…
Beste lezers en volgers, wat ik ook probeer, er komen geen antwoorden. Is dit daadwerkelijk de grootste doofpot van de Rijksoverheid<>Politiek? https://t.co/5EOiYUwPY2
Beste lezers en volgers, wat ik ook probeer, er komen geen antwoorden. Is dit daadwerkelijk de grootste doofpot van de Rijksoverheid<>Politiek? https://t.co/5EOiYUwPY2
Waarom zien we in het jaar 2025 geen NL-sterftecijfer meer van de 3e maand in het kwartaal, zoals gerapporteerd door Eurostat? Tot vorig jaar (2024) leverde Nederland net als alle andere landen op tijd de maandcijfers aan, zodat Eurostat de complete Highlights kon berichten. En die waren bepaald niet fraai voor ons land…
2024
Zie screenshots van jan ’24, feb ’24, mei ’24, juni ’24 en nov. ’24:
Eurostat rapporteert onder meer de volgende grafiek (hier feb. ’24, met 2 pijlen toegevoegd):
2025
Eurostat rapporteert in 2025 in een lagere frequentie dan voorheen, eenmaal per kwartaal. In 2025 levert NL de laatste maand (van het kwartaal) niet op tijd aan. Waarom is onduidelijk. Gevolg is wel dat hierdoor Nederland ontbreekt in de Highlights en ook in de staafdiagram. De abominabel slechte cijfers van Nederland vallen daardoor veel minder op. Men moet echt de statistiek gaan analyseren…
WERKT NEDERLAND OPZETTELIJK NIET MEER MEE AAN DE (TIJDIGE) RAPPORTAGE-VERPLICHTING?
In het 1e tijdvak, de drie ‘officiële’ coronajaren, fluctueerden de maandelijkse sterftecijfers van de EU-landen enorm. Gemiddeld genomen waren de totalen van de EU en NL vergelijkbaar over het gehele tijdvak. Maar vanaf het begin van het 2e tijdvak is de maandelijkse oversterfte NL veel hoger dan het EU-gemiddelde. Zie de grafiek. De stippellijn matrkeert de grens tussen de twee tijdvakken. Het verschil tussen NL en de EU is nog niet zo groot geweest als dit jaar. Tot en met augustus 2025 is de NL-oversterfte iedere maand tien-en-een-half (10,5%) volle procenten hoger dan het EU-cijfer. Dit is zonder twijfel een ongelooflijk feit – het is de waarheid!
De verzuimcijfers van het 3e kwartaal ’25 zijn bekend (3Q25). Naar mijn weten besteedt het CBS er – zoals gebruikelijk – vrijwel geen aandacht aan. In de horeca is het verzuim het laagst, dat krijgt een vette subkop.
Het ziekteverzuim blijft van alle bedrijfstakkenveruit het hoogste in de gezondheidszorg: 7%. Dit is 37% meer dan het gemiddelde verzuimcijfer van Nederland (5,1%). Het verschil met bedrijfstakken met het op-een-na-hoogste verzuimpercentage (Industrie en het Openbaar bestuur) is 1,1 vol procentpunt. Dit is 19% meer (119%, zie tabel met alle kwartalen vanaf 1Q2020). Vanaf het 2e kwartaal 2020 is het ziekteverzuim – veruit – het hoogste in de zorg.
Bij het verschijnen van het Manifest van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen is het zinvol om de cijfers op een rij te zetten.
Hoofdlijnakkoorden vanaf 2012 gaan samen met dalende gezondheidsjaren
a. Internationaal perspectief
Daling van het aantal gezonde levensjaren in Nederland, maar stijging van het EU-gemiddelde.
We maken een vergelijking tussen de jaren 2012 en 2023 bij de statistiek Healthy Life Years van Eurostat.
In 2012 stond Nederland op de 18e plaats in de landenranglijst van de EU. De levensverwachting in goede gezondheid (Healthy Life Years) bedroeg 61,2 jaar, net onder het EU-gemiddelde van 61,3 jaar (totaal mannen en vrouwen). Zie de grafieken:
NL op de 18 plaats. Niet meegerekend: Luxemburg, IJsland, die ontbreken immers in de ranglijst van 2023. Het VK in de ranglijst van 2012 (niet in R2023) kan weggestreept worden tegen Zweden in de ranglijst van 2023 (niet in R2012).
In 2023 staat Nederland op de 22e plaats in de ranglijst. De levensverwachting in goede gezondheid (Healthy Life Years) is gedaald naar 59 jaar, maar het gemiddelde van de EU is gestegen naar 63,1 jaar. Zie beide grafieken:
Daling van het aantal gezonde levensjaren zowel bij mannen als bij vrouwen in Nederland, stijging in de EU bij mannen en vrouwen
Het aantal gezonde levensjaren van mannen is gedaald van 63,5 in 2012 naar 60,6 jaar in 2023 (EU: stijging van 61 > 62,8 jaar). Het aantal gezonde levensjaren van vrouwen is gedaald van 58,9 in 2012 naar 57,5 jaar in 2023 (EU: stijging van 61,7 > 63,3 jaar).
b. Nationaal perspectief: gezonde levensjaren naar opleidingsniveau
Daling van het aantal gezonde levensjaren zowel bij hoog- als laagopgeleide Nederlanders; daling zowel bij mannen als bij vrouwen
We vergelijken de cijfers van 2011/2014 met de cijfers van 2021/2024 van het CBS. Om de twee jaarreeksen te kunnen vergelijken nemen we in de eerste tabel (2011/2014) het gemiddelde van het Basisonderwijs en het Vmbo (zonder correctie van aantallen) en vergelijken dit cijfer met de cijfers van 2021/2024 in de tweede tabel. Het aantal gezonde levensjaren bij mannen met een lage opleiding was 57,2 jaar en is gedaald naar 56,4 jaar. Het aantal gezonde levensjaren bij vrouwen met een lage opleiding was 56,8 jaar en is gedaald naar 53,7 jaar. Het aantal gezonde levensjaren bij mannen en vrouwen met een hoge opleiding was 71,7 jaar. Bij de mannen is die gedaald naar 69,4 jaar, bij de vrouwen is die gedaald naar 69,7 jaar. Gemiddeld blijft het verschil in gezonde levensjaren tussen hoog en laag opgeleid zo’n 14,5 jaar. Maar de relatieve achteruitgang is het grootste bij vrouwen met een lage opleiding, die nu 16 gezonde levensjaren minder hebben dan vrouwen met een hoge opleiding.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
De brief van de Secretarissen-Generaal van de Rijksoverheid aan informateur van Haersma Buma noemt de zorg als topprioriteit naast de welbekende trits ‘wonen/migratie/klimaat/defensie&veiligheid/stikstof’ (#WMKDS). Zo lezen we in de aanhef:
De SG van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, Jan Hendrik Dronkers, doet er zelfs nog een schepje bovenop. Op Linkedin schrijft hij “Nederland staat voor grote uitdagingen: een woning vinden is lastig, de zorg staat onder druk, en ook thema’s als migratie, stikstof en klimaat vragen om oplossingen.”
Mijn reactie bij de SG … en iets aangepast als eigen post op LinkedIn (met dezelfde strekking)
Veelzeggend is dat u de zorg als tweede noemt. In de SG-brief komt de zorg op de zesde plaats, na de bekende trits ‘wonen, migratie, klimaat, defensie/veiligheid, stikstof’. Helaas lees ik niet in de SG-brief dat er concrete voorstellen zijn m.b.t. de zorg. Dat lijkt me niet alleen een gemiste kans, maar meer dan dat: het is niet verantwoord. Het Nederlands zorgsysteem is volgens The Lancet Global Health (aug. ’25) in wereldwijd opzicht, gegeven onze hoge ontwikkelingsstandaard, bijzonder ondoelmatig. De kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg moet en kan omhoog door vergaande vereenvoudiging van regelgeving (het schrappen van ondoelmatigheden) waardoor middelen vrijkomen voor ruimere voorzieningen. Maar dit vereist wel een paradigma wisseling: Publiek moet boven privaat i.p.v. omgekeerd, zoals sinds 2006 in Nederland het geval is. Corona heeft daarbij aangetoond dat dit private sturingsmodel ook niet werkt bij een crisis (virus; oorlog).
Gijs van Loef 